Cartoonist Ardan Timmer overleden

‘U bent er al.’ Deze laatste cartoon die het Boeddhistisch Dagblad van Ardan publiceerde, krijgt een diepere laag door zijn onverwachte overlijden. De afbeelding komt uit het archief, vertelt uitgever Joop Hoek: “Elke zaterdagmorgen stuurde Ardan me een nieuwe cartoon, maar afgelopen zaterdag bleef het stil.” Niet veel later bleek dat Ardan de nacht ervoor zijn leven had beëindigd.

Hoek is geschrokken en geëmotioneerd: “Al bijna zo lang als het Boeddhistisch Dagblad bestaat, maakte Ardan cartoons voor ons. Hij groeide echt met onze krant mee en gaf daar ook een sterke impuls aan. Mede dankzij hem zijn we een bredere, maatschappelijk betrokken koers gaan varen.”

Ook op persoonlijk vlak gaat hij Ardan missen: “Het was zo’n fijn mens. We hadden elke week contact, dan spraken we over het Boeddhistisch Dagblad, maar ook over persoonlijke zaken. Ardan was erg begaan met ontwikkelingen in de wereld, zoals de Gaza-oorlog, milieuproblematiek en de opkomst van ultra-rechts. Dat raakte hem allemaal veel erger dan het andere mensen raakt.”

Zenmonnik

Ardan groeide op in Abcoude, doorliep de kunstacademie en exposeerde met zijn schilderijen. Al op jonge leeftijd zocht hij naar de zin van het leven. Toen hij begin dertig was, kwam hij in aanraking met zen en trad hij in in het zenklooster IZC Noorderpoort in Wapserveen. Daar werd hij geordineerd tot unsui (zenmonnik), maar een aantal jaar later trad hij ook weer uit.

Hij bleef echter zen beoefenen en was ook nauw betrokken bij de toenmalige Boeddhistische Omroep Stichting (BOS). Eerst als lid en later als voorzitter van de Participatieraad en vervolgens als bestuurslid. “Ik herinner me hem als een heel betrokken, gelijkmoedige ‘bestuurder’ met een brede blik op het boeddhistisch veld en een goed gevoel voor de artistieke en ambachtelijke kwaliteit van de programma’s,” zegt Gertjan Mulder, die destijds algemeen directeur van de BOS was: “Hij had een sterk bindend vermogen wat leidde tot een hechte Participatieraad, in alle verscheidenheid, en een constructieve werkrelatie binnen het BOS-bestuur.”

In 2016 werd Ardan benoemd tot zenleraar (zijn traditie kent ook een leken-leraarschap). Een titel die hij drie jaar later weer teruggaf: “Ik wil mezelf niet opzadelen met titels. En bovendien zei de titel ‘zenleraar’ me niet zoveel. Was ik nu anders geworden? Kon ik nu beter mensen begeleiden dan daarvoor? Het klopte voor mij niet. (…) Dat wat ik belangrijk vond en vind is het leiden van een leven dat tot de basis is teruggedrongen. Je slaapt, je eet, je werkt. Dat zijn de dingen die je doet. En voor mij is dat vrijheid. Leraar-zijn zie ik als een onnodige ballast. Een ongemakkelijke status,” schreef hij zelf over zijn uittreden in het Boeddhistisch Dagblad.

Van kok tot brugwachter

Ook bij zencentrum Noorderpoort, waar hij altijd betrokken bleef, is de verslagenheid groot. “Het nieuws kwam voor mij als een donderslag bij heldere hemel,” zegt zenleraar Suigen roshi, die met Ardan samenwerkte aan het tijdschrift ZenLeven. “Ik ken Ardan al twintig jaar en weet dat hij depressieve periodes had, maar ik wist niet dat het op dit moment slecht met hem ging. Nadat hij uittrad als unsui was hij vijftien jaar lang onze kok. In 2020 stopte hij daarmee vanwege fysieke problemen. Het koken voor dertig mensen, met grote pannen, werd hem te zwaar. Maar hij kwam nog steeds regelmatig langs.”

Ardan werd brugwachter, een functie die goed bij zijn zenbeoefening paste. Hij had nauwelijks bezittingen en woonde in zijn camperbusje, zodat hij zijn eenvoudige levenswijze kon voortzetten.

Suigen roshi: “Ardan was ontzettend geestig, maar dat was ook een façade. Hij kon maar met weinig mensen echte verbinding maken, terwijl hij dat wel wilde. Hij had een groot netwerk, maar ervaarde kennelijk toch een diepe eenzaamheid. Dat is erg verdrietig. We zullen ons Ardan herinneren als een bijzonder behulpzaam en aardig mens. Zelfs zijn overlijden heeft hij op een hele liefdevolle, zorgvuldige manier vormgegeven, waarbij hij zoveel mogelijk rekening hield met de mensen om hem heen. Daaruit spreekt een diepe empathie.”

De uitvaart zal op vrijdag 16 augustus in besloten kring plaatsvinden.

Meer weten?

• Lees ‘Zaterdagmorgen, elf uur’, het In Memoriam van Joop Hoek in het Boeddhistisch Dagblad.
• En het In Memoriam van Jiun Hogen roshi van IZC Noorderpoort.
• Het interview dat ZenLeven in 2020 publiceerde bij het afscheid van Ardan als kok bij IZC Noorderpoort.
• Ardan, van zenleraar tot brugwachter – ‘Je opent de brug en je sluit ‘m weer. Bijna zen,’ is het artikel dat Ardan zelf schreef over zijn overstap naar een baan als brugwachter.
• Zijn persoonlijke website is ardantimmer.nl

Denk je aan zelfdoding? Praat erover! Neem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via www.113.nl.

Lees ook: Rouwen na zelfmoord, hoe doe je dat?

De cartoon is met toestemming overgenomen van Boeddhistisch Dagblad en de portretfoto komt van Ardans persoonlijke website.