Als je neemt wat niet gegeven is…
Sofia Opfer
27 oktober 2022
· 9 min. leestijd
We hebben bijna allemaal wel eens iets gestolen toen we jong waren, maar de meesten van ons groeien daar vroeg of laat overheen. Glenn Salvesen niet. Hij gleed af naar de criminaliteit en belandde in de gevangenis. Inmiddels heeft hij zijn leven gebeterd en ontwikkelde hij een radicaal andere blik op het tweede boeddhistische voorschrift: “Ik neem mij voor af te zien van het nemen wat niet is gegeven.”
Het boeddhisme kent tal van lijstjes met regels, die ons helpen bij het leiden van een ethisch bestaan. De
vijf voorschriften
1. Ik houd mij aan het voorschrift om af te zien van het doden van levende wezens.
2. Ik houd mij aan het voorschrift om af te zien van het nemen van dat wat niet gegeven is.
3. Ik houd mij aan het voorschrift om af te zien van seksueel wangedrag.
4. Ik houd mij aan het voorschrift om af te zien van incorrect spreken.
5. Ik houd mij aan het voorschrift om af te zien van het gebruik van verdovende middelen als alcohol en drugs, welke leiden tot onachtzaamheid.
of deugden (pañca-sila in het Pali) zijn waarschijnlijk de bekendste. In deze serie onderzoekt Sofia Opfer hoe de voorschriften in de praktijk werken. Dit is het tweede voorschrift: Ik neem mij voor af te zien van nemen wat niet gegeven is.
Glenn werd geboren in Noorwegen, maar hij verhuisde op zijn vierde met zijn moeder en haar nieuwe man naar Nederland. Dat was niet makkelijk: “Als kleine jongen was ik altijd heel erg trots op mijn pappa, maar die werd dus opeens uit mijn leven gerukt. Ik heb me daardoor enorm afgewezen gevoeld. Ik woonde ook nog eens in een vreemd land waar ik de taal niet goed sprak, dus ik kon niet gewoon mezelf zijn.”
Het begon met flessen pikken
De abrupte breuk in zijn jonge leven was er waarschijnlijk de oorzaak van dat Glenn als tiener zijn toevlucht zocht in drank en drugs: “Toen ik 12 was rookte ik mijn eerste sigaret. Ik was nieuwsgierig en vond het wel stoer. Kort daarna begon ik met blowen en alcohol. Ik hield van de roes. Het gaf mij in ieder geval een beter gevoel dan ik ooit eerder had ervaren.
Mijn salaris was vaak al op voordat ik het kreeg. Dus ging ik andere manieren onderzoeken om aan geld te komen.
TweetInbreken bij een restaurant
Het stelen werd steeds erger en op zijn zestiende pleegde Glenn zijn eerste inbraak:
“Op een nacht gooide ik een raam in bij het Chinese restaurant in de buurt en klom naar binnen. Mensen hadden mij blijkbaar gezien, want voor ik het wist stond er een politieauto met zwaailichten voor de deur. Ik schrok me rot, vluchtte de trap op en ging op zolder in een hoekje zitten. Maar toen ik hoorde dat er een hond bij was, ben ik naar beneden gegaan om me over te geven.”
Afpersing
Er volgden enkele maanden jeugddetentie. Toen Glenn op vrije voeten kwam, ging het al snel weer mis: “Op een nacht was ik weer gaan stappen en had ik wederom geen geld. Ik belde aan bij een oudere dame en vertelde dat mijn ouders niet thuis waren. Ik vroeg of ik even mocht bellen. Ze liet me binnen en ik deed net alsof ik mijn ouders belde. Toen ik terugliep naar de voordeur knapte er iets. Ik draaide me naar de oude vrouw toe en gooide haar op de grond. Ik riep: ‘Geld, heb je geld!’ Ze zei: ‘Nee dat heb ik helemaal niet.’ Toen realiseerde ik me wat ik eigenlijk aan het doen was. Dit ging te ver. Ik heb haar omhoog geholpen en sorry gezegd. Toen ben ik weggegaan.”
Omdat de oude vrouw in dezelfde straat woonde als Glenn en iedereen in de buurt hem kende, werd hij al snel gearresteerd en belandde hij opnieuw in de jeugdgevangenis.
Een greep uit de kas
Een greep uit de kasOok deze straf bracht hem niet op een ander spoor. Eenmaal vrij begon hij nu ook harddrugs te gebruiken. En ging hij weer stelen om dit te kunnen betalen: “Ik wilde alleen maar genieten van het leven, dus ik ging elk weekend naar hardstyle feesten en gebruikte regelmatig drugs. Toen ik 20 was werkte ik bij een platenzaak en werd ik zelfs filiaalmanager. Daar heb ik €15.000,- uit de kluis gehaald en een tijdje van god los geleefd. Opeens had ik heel veel vrienden. Ik had aanzien en iedereen zag me staan.” Ondertussen maakten verschillende mensen misbruik van de situatie en voelde Glenn zich steeds onveiliger.
Drugs als vervanging van liefde
Op een gegeven moment was Glenn het helemaal zat: “Thuis was het niet meer te doen. Mijn geld was op en mijn vrienden verdwenen. Ik had helemaal niemand meer, geen werk en geen toekomst.” Hij wilde een nieuwe start maken en verhuisde naar zijn vriendin in Friesland. Daar bleef hij enkele maanden op het rechte pad, maar toen die relatie voorbij ging, was het weer raak: “Ik woonde net één dag weer op mezelf toen ik de brommer van mijn ex stal en naar een berucht café reed waar veel criminelen rondhangen. Diezelfde avond zat ik met een aantal mensen die ik daar ontmoette bij mij thuis aan de harddrugs. Ik zocht gewoon naar verdoving. Drugs boden mij veiligheid en vervanging voor liefde. Het was er altijd, het gaf me een goed gevoel, ik hoefde niet na te denken.” Om zijn drugs te kunnen betalen begon hij opnieuw met inbreken.
Brute roofoverval
“Op 5 december 2002 ging ik met een vriend naar de kroeg in Leeuwarden. Ik had geen geld, maar hij trakteerde. Na afloop voelde ik mij schuldig, omdat hij alles had betaald. Toen we terugreden naar ons dorp, herinnerde ik mij dat er een boer woonde waarvan gezegd werd dat hij veel geld in huis had. Ik zei tegen mijn vriend dat ik nog geld van iemand tegoed had en vroeg of hij er even langs wilde rijden. Dan kon ik in ieder geval nog wat betalen voor de avond.
We reden naar de boerderij en hij bleef buiten wachten, terwijl ik naar binnen ging. Ik stond daar in de keuken en pakte een mes dat op tafel lag. Ik klopte op de huiskamerdeur en de boer deed open. Mijn enige focus op dat moment was geld. Ik schreeuwde: ‘Geld, geld, geld!’ Op een gegeven moment zag ik mezelf stekende bewegingen maken. Het gebeurde voor ik het doorhad en ik kon niet opmaken of ik hem geraakt had of niet. Ik zag wel dat hij heel vies werd, maar hij kon nog gewoon rondlopen. De boer liep naar zijn bed en pakte een envelop. Die heb ik uit zijn handen gerukt en toen ben ik weggegaan. Ik stapte rustig weer in de auto alsof er niets gebeurd was – 120 euro zat er in de envelop.
Ik dacht: wat er nu gebeurd is, dat kan niet meer. Nu is het klaar.
TweetOp zoek naar zingeving
In de gevangenis kickte hij af van de drugs en ging hij op zoek naar zingeving: “Ik was al naar de kerk geweest en had de Bijbel al een beetje bestudeerd, maar daar had ik niets mee. Toen vond ik op de spirituele afdeling van de gevangenisbibliotheek het boek ‘De man die uit zijn hersenen zakte’ van Jan Foudraine. Ik was helemaal verkocht. Dit gaat me helpen, dacht ik. Ik heb meteen mijn hele leven aan spiritualiteit gewijd. Ik las allerlei boeken over meditatie en spiritualiteit en mediteerde elke dag drie uur. Het maakte me niet uit wat andere mensen ervan vonden, ook al vonden sommigen me een rare snuiter. Ik wist dat ik dit moest doen. Langzamerhand werd ik mij steeds meer bewust van al mijn gedachtes en gevoelens.”
Het keerpunt
Tijdens één van zijn meditaties kreeg Glenn een bijzondere ervaring die hij als een keerpunt in zijn leven beschouwt: “Ik voelde dat ik naar een soort duisternis werd toegetrokken. Ik zat op een rand en wist dat ik dood zou gaan als ik over die grens heen zou gaan. Toen ik over die rand heenstapte, kwam er vanuit mijn onderbuik een soort energie omhoog. Alles was stil en licht, een licht dat ik nog nooit eerder had ervaren. Het duurde maar heel even. En toen ik mijn ogen open deed was het -poef- weg. Maar dat moment is voor mij de transformatie geweest waar de oude Glenn is overleden en de nieuwe Glenn is geboren.
Tijdens de tbs moest ik een delict-analyse doen. Samen met mijn behandelaar ging ik stap voor stap door mijn delicten heen en moest ik gaan voelen wat het nou echt met me deed. Dat was ook een belangrijk moment: ik brak en al het verdriet kwam los. Toen kon ik pas echt voelen wat ik had aangericht en contact maken met de slachtoffers. Dat was het begin van mijn herstel.” Na twaalf en een half jaar in een traject met justitie – na de gevangenis en TBS volgde nog een traject begeleid wonen – was Glenn weer een vrij man en sinds 2015 is hij helemaal clean en op het rechte pad.
Vrijgevigheid
Het tegenovergestelde van ‘nemen wat niet is gegeven’ is vrijgevigheid. Glenn uit zijn vrijgevigheid door zijn verhaal te delen als ervaringsdeskundige: “Ik hoop dat ik mensen met mijn verhaal kan inspireren. Ik heb als jongen nooit iemand gehad tegen wie ik opkeek, iemand die mij kon waarschuwen voor de gevolgen van mijn daden. Ik wil jongeren bewust maken dat ze altijd een keuze hebben, ook in heftige situaties. Op die manier wil ik iets teruggeven aan de wereld. Ik doe het voor mijn slachtoffers, maar ook voor toekomstige potentiële daders. Als ik met mijn verhaal kan voorkomen dat het weer misgaat, heeft mijn verleden tenminste nog zin gehad.”
Glenn kan zich nu niet meer voorstellen dat hij iets zou stelen: “Nee, mijn gevoel laat het niet meer toe. Ik wil toch ook niet dat het mij overkomt? Nu ik eigenliefde en zelfwaardering in mijzelf heb ontwikkeld, heb ik nooit meer het gevoel: dat wat daar ligt, dat is van mij.”
- Glenn Salvesen werkt nu als ervaringsdeskundige bij Zinvol Gesprek.
- Daarnaast heeft hij een eigen praktijk als meditatieleraar en ademcoach.