Een retraitecentrum runnen als boeddhistische beoefening

Als je het terrein van Metta Vihara opkomt, daalt er gelijk een weldadige rust over je neer. Achter het gebouw gaat de ruime tuin naadloos over in de velden die reiken tot de horizon. Ganzen vliegen over en in de verte hoor je kieviten, scholeksters en grutto’s roepen. De harmonie van alle mensen die hier samen mediteren is bijna tastbaar.

“Dat merken niet alleen de retraitegangers, maar ook de leveranciers en klusjesmensen,” vertelt Dayapadma, één van de drie vaste vrijwilligers van het centrum: “Twee mensen uit het dorp komen hier regelmatig schoonmaken. Eén van hen komt altijd iets eerder, om even een kwartiertje van de rust te genieten. Zij heeft zelf geen affiniteit met boeddhisme, maar dat maakt niet uit. Ze pikt de sfeer net zo goed op.”

Wereldse beslommeringen

Die harmonieuze sfeer ontstaat niet vanzelf. Metta Vihara draait op een heel leger van vrijwilligers, waarvan er drie permanent in een eenvoudig huisje naast het retraitecentrum wonen. De nieuwste bewoner is Steven, een Vlaamse man van 37 jaar, met slanke handen en lang bruin haar. Een aantal maanden geleden zei hij zijn huis en baan vaarwel om in het retraitecentrum te komen wonen.

Dayapadma woont hier al een jaar of vier. Met haar 69 jaar is zij een echte dharmaveteraan: ze benadert elke uitdaging met een opgewekte nieuwsgierigheid. Samen met de derde bewoonster, An, vormen zij een woongroep die samenleeft, -werkt en de dharma beoefent.

Metta Vihara is onderdeel van Triratna, een westerse boeddhistische beweging. Spirituele vriendschap en de beoefening van het boeddhisme in het dagelijks leven spelen een belangrijke rol in deze traditie. Dat komt allemaal tot uiting in de woongroep. “Je moet hier een beetje van alles doen,” vertelt Steven: “Ik onderhoud bijvoorbeeld de tuin en doe allerhande klussen. Als het nodig is help ik met het eten klaarmaken of met poetsen, dingen regelen en administratie, noem maar op. Het zijn eigenlijk allemaal kleine taken waarvan je denkt dat het niet veel werk is, maar uiteindelijk zit mijn dag altijd vol.” Dayapadma vult hem aan: “Als er geen retraites zijn, komen de leveranciers, of er is iets stuk dat gemaakt moet worden. Tijdens de retraites komen de mensen met allerlei vragen naar ons toe en doen we de was en de nodige inkopen.”

Persoonlijke groei

In hoeverre zien de bewoners hun werk als vorm van boeddhistische beoefening? Steven: “Vooral het oprekken van mijn comfortzone ervaar ik als een manier om persoonlijk te groeien. Ik moet bijvoorbeeld wel eens klussen doen waar ik weinig vanaf weet, zoals elektriciteit aanleggen. Op zo’n moment word ik met mijn eigen onzekerheid geconfronteerd. In het dagelijks leven zou ik mij dan weg willen steken, maar hier kan dat niet. Ik heb het dus gewoon maar gedaan. En het was moeilijk, maar uiteindelijk is het gelukt. Toen dacht ik ‘Amai, ik heb meer capaciteiten dan ik zelf dacht!’”

Voor Dayapadma zit de uitdaging vooral in het doorbreken van haar weerstand tegen bepaalde klusjes: “Ik hou bijvoorbeeld niet van de was doen,” erkent ze. “Steven weet dat, dus hij biedt vaak aan om de was op te hangen. Maar dan zeg ik: ‘Nee, ik moet juist door die weerstand heen, dus laat mij het maar doen.’ Op die manier wordt iets simpels als de was ophangen voor mij een oefening in een positieve gemoedstoestand. Soms lukt dat, soms ook niet.”

De beoefening zit hem natuurlijk niet alleen in het doen van lastige klusjes. Dayapadma: “Als woongroep mediteren we elke ochtend samen. We hebben het er dagelijks over hoe we de dharma in de praktijk brengen. We vormen ook een studiegroep met zijn drieën. Als we de teksten aan het voorbereiden zijn, praten we daar ook over. Als je iets niet begrijpt, klop je even bij elkaar aan om te vragen of die ander weet hoe het zit. Dat gaat heel spontaan.”

Vertrouwen in de dharma

Voordat Steven naar het retraitecentrum verhuisde, had hij een mooie baan bij Hogeschool Gent en woonde hij in een prachtig huis in de bossen. Toch besloot hij alles achter zich te laten om hier fulltime te komen wonen en werken tegen een vrijwilligersvergoeding: “Dat was geen gemakkelijke keuze, maar wel één uit het hart. Boeddhisme gaat niet over je altijd prettig voelen, maar over vrijheid. Die vrijheid bestaat eruit dat je geluk steeds minder afhankelijk is van materiële zaken.”

Hij vervolgt: “Vijf jaar geleden kon ik me niet inbeelden dat ik zo gelukkig zou kunnen zijn zonder een relatie of carrière. Nu merk ik dat ik heel goed alleen kan zijn en dat ik mij dan juist gelukkig voel. Dat geeft mij vertrouwen in de dharma. Iedereen kan zijn geest transformeren en liefdevolle vriendelijkheid, vrijgevigheid en wijsheid ontwikkelen. Ons potentieel is veel groter dan wij denken, als we er volledig voor gaan. Het deed wel pijn om mijn huis en job los te laten. Maar als je het geluk daaraan gaat vasthangen, werkt dat gewoon niet.”

Dayapadma heeft al veel ervaring met het wonen in boeddhistische woongroepen in Utrecht, Amsterdam en Engeland: “Een woongroep heb ik altijd al als ideaal gehad. Een huis alleen was nooit mijn ambitie. Een gezin of een relatie ook niet. Mijn interesse ging altijd breder, naar groepen.” Tijdens de bouw van het retraitecentrum, 10 jaar geleden, was ze hier al vaak te vinden: “Ik vond dat bouwproces zo interessant. Ik kwam zeker een keer per maand om te helpen klussen. In die tijd heb ik hier ook drie maanden gewoond om de keuken te verbouwen. Dat vond ik helemaal geweldig om met eigen handen te doen. Ongeveer vier jaar geleden vertrok de persoon die hier toen woonde en ben ik hiernaartoe verhuisd. Samen met een paar anderen ontstond zo de woongroep.”

Moderne bodhisattva’s

Werken voor het retraitecentrum is voor Steven en Dayapadma een uiting van het bodhisattva-ideaal: de wens om de verlichting niet alleen voor jezelf te bereiken, maar voor alle levende wezens. Een omgeving creëren waar mensen de ruimte hebben om zich spiritueel te ontwikkelen draagt daar natuurlijk aan bij. Steven: “Moest ik boeddhisme niet gehad hebben, ik weet niet wat er dan van mij  geworden zou zijn. Ik was doodongelukkig. Als ik met mijn werk voor het retraitecentrum het verschil kan maken in iemands leven, is dat het mooiste wat ik kan doen.” Metta Vihara is een plek die veel losmaakt bij mensen: “Tijdens de vorige tuinretraite zag ik bijvoorbeeld dat mensen soms in tranen uitbarsten, omdat ze het gevoel hebben dat ze hier echt zichzelf kunnen zijn. Iemand zei ook: ‘Hier kan ik opnieuw de speelse kant in mezelf ontdekken.’ Zulke ervaringen motiveren mij.”

Dayapadma omschrijft de magie van Metta Vihara zo: “Als je een week lang samen op retraite bent, ontstaat er een vorm van harmonie die je nergens anders vindt. Ik zou het eigenlijk willen omschrijven als een soort spirituele intimiteit. Ik denk dat we hier iets opbouwen waardoor mensen die sfeer van openheid gelijk voelen.”

---

Kijk voor meer informatie over het retraitecentrum op www.mettavihara.nl

 

Alle foto’s bij dit artikel zijn gemaakt door Sofia Opfer.