Trauma’s te lijf met tantra

“Mijn eerste tantra-ervaring was traumatiserend”, vertelt Trijn. “Het was een snuffeldag van een opleiding, en ik kwam terecht in een kleine ruimte waar iedereen naakt was. Ik moest op mijn buik gaan liggen en een man met een bierbuik trok mijn benen uit elkaar, ging ertussen zitten en begon mijn rug te masseren. Later ging hij zelfs mijn rug likken. Ik vond het niet fijn, maar dacht dat het zo hoorde. Achteraf zei de leraar: als je dít al niet aankunt, dan moet je niet aan tantra beginnen. Ik dacht: dit is volgens mij geen tantra, eerder een parenclub.”

Trijn Amrita (46) is mijn buurvrouw in Antwerpen. Ik ken haar als een bezige bij die flamenco-avonden en workshops Afrikaans drummen organiseert in het huisje in haar tuin. Ze geeft er ook yoga, is muzikant én tantralerares. Mijn huis (hip, wit, ruim en nogal koud) lijkt in niets op dat van Trijn: daar is het knus en warm, er loopt een poes rond, vriend Peter schuift halverwege ons gesprek gezellig aan, terwijl Trijn eigenlijk haar koffers moet pakken. Morgen vertrekt ze naar het Ibiza Tantra Festival.

Mensen samenbrengen: dat lijkt me de kern van al haar activiteiten. Na een opleiding aan het Soul Institute in Den Bosch, waar ze wél vond wat ze zocht, geeft Trijn nu ook tantraworkshops. “Ik wil mensen helpen zich bewust te worden van hun lichaam. Daarvoor reik ik ze tools aan om grenzen en verlangens te leren uiten, om op die manier terug te gaan naar hun natuurlijke staat van onschuld. Dat kan een intens proces van jaren zijn, want veel mensen zijn natuurlijk geconditioneerd om ongelukkig te zijn als hun verlangens niet vervuld worden.”

Wat gebeurt er precies tijdens zo’n workshop tantra?
“Ik begin meestal heel basic. Eerst gaan we in een kring zitten en houden we elkaars handen vast zodat de energie kan gaan stromen. Dan gaan we ohm zingen, zodat iedereen meteen in een meditatieve staat komt. Vervolgens doen we een rondje: hoe zit je erbij? Ik vertel ook hoe ik me voel, ik zeg het als ik een beetje zenuwachtig ben. Dat schept een band, het is meteen duidelijk dat je hier mag zijn wie je bent. Dat is de basis van tantra: alles mag er zijn.”

“De eerste oefening is dansen, en daarbij bij jezelf blijven. Wat leeft er bij jou als je dat doet, zo op een zondagmiddag met alleen een kopje thee op? Vervolgens gaan we zacht oogcontact maken. Zo’n simpele oefening roept al van alles op. Je kijkt iemand in de ogen en denkt misschien ‘wat een enge man’, of ‘deze persoon is heel verdrietig’. Van het ene oogcontact kun je heel moe worden en het andere kan je juist energie geven. Dat mag er allemaal zijn. Het eindigt met: kijk of je iemand kan aanraken met de zijkant van je hand of voet. Wat doet dat met je? Blijf je in je lichaam of ga je dissociëren Dissociëren is een geestesgesteldheid waarin bepaalde gedachten, emoties, waarnemingen of herinneringen buiten het bewustzijn worden geplaatst, tijdelijk niet ‘oproepbaar’ zijn of minder samenhang vertonen. ?”

“Daarna moet iedereen even tot zichzelf komen. We doen dan een bodyscan met veel aandacht voor gevoel. Want in de oefeningen hebben we ver ingezoomd en alles verwelkomd, dat is overweldigend.”

“Verder kunnen we nog verschillende oefeningen doen rond energiewerk, zoals je hand op het hart van een ander leggen, of energie uitwisselen met de handen. Ik heb ook de opleiding Like a Pro met het ‘wiel van consent’ van Betty Martin gedaan. Zij biedt oefeningen om grenzen te herkennen en aan te geven, altijd met kleren aan, maar toch heel intiem. Alles gaat heel traag, het is eigenlijk heel weinig wat we doen, maar mensen moeten er soms erg van huilen. In de veilige omgeving van de workshop vallen de maskers af.”

Tantra en boeddhisme

Tantra is een bijzondere stroming in het boeddhisme, waarin het aanbidden van godinnen, het gebruik van geheime rituelen en de herwaardering van het lichaam van belang zijn. Ook in het hindoeïsme is tantra een stroming. Volgens David Gray, een Amerikaanse religiewetenschapper van de Santa Clara-universiteit in Californië, is tantra een categorie van geschriften en praktijken die erg belangrijk is in de boeddhistische en hindoeïstische tradities. Gray: “De boeddhistische werken die ‘tantras’ genoemd werden, werden in de 7e eeuw geschreven. Daarna werden in rap tempo meer tantras en bijbehorende praktijken ontwikkeld, tot ongeveer de 12e eeuw, toen het boeddhisme grotendeels uit Zuid-Azië verdween. De tantras werden eerst door Shiva-vererende hindoes geproduceerd vanaf de 5e of 6e eeuw, en in het begin was er dan ook een sterke hindoeïstische invloed in het tantrische boeddhisme. Maar die invloed zien we later in beide richtingen ontstaan. De tantras werden dus geschreven en beoefend door boeddhisten, maar ontstonden niet in een vacuüm.”

In het Mahayana-boeddhisme Belangrijke tak van het boeddhisme, ook wel bekend onder de naam Het Grote Voertuig. Mahayana-boeddhisten zetten zich niet alleen in voor zichzelf, maar richten hun spirituele inspanningen op de verlichting van alle levende wezens. was er al meer interesse in magische rituelen en vrouwelijke goden dan in het Theravada-boeddhisme 'Leerstelling der Ouden'. Deze traditie heeft zich voornamelijk verspreid in de Zuid-Aziatische landen. Theravada-boeddhisten zien zichzelf als de hoeders van de oorspronkelijke leer van de Boeddha. Het tantrisch boeddhisme, ook wel bekend als Vajrayana Vertakking van het Mahayana-boeddhisme, dat ook wel het Diamanten Voertuig wordt genoemd. , kwam dus niet uit de lucht vallen. Toch was het een controversiële stroming. “Het esoterische Esoterisch wil zeggen dat men door een leraar ingewijd dient te worden, om een bepaalde praktijk te beoefenen. aspect ervan stuitte op verzet,” legt David Gray uit. “Boeddhisten waren het niet eens met het idee dat de Boeddha geheime leringen had die pas duizend jaar laten onthuld waren. En voor bepaalde groepen hoorde ook het breken van de maatschappelijke regels erbij: rituelen of yogapraktijken die rond seks of geweld draaiden. Boeddhisten waren van oudsher juist tegen ritueel geweld, zoals het offeren van dieren of bloedoffers. Ook de seksuele praktijken waarmee je in sneltreintempo verlichting zou kunnen bereiken waren controversieel, omdat ze de autoriteit van de monniken ondermijnden.”

Is tantra seks?

Tantra wordt in het Westen vaak geassocieerd met seks. Hoewel dat zeker niet de essentie ervan is, is de lichamelijke wereld wél belangrijk in de tantrafilosofie. De leegte van alle dingen wordt erkend, maar dat maakt die dingen niet nutteloos. De materiële wereld is juist een middel om tot de hoogste wijsheid te komen, de leegte. Verlichting kan worden bereikt door de vereniging van het wereldlijke middel en de opperste wijsheid: een samensmelting die door seks kan worden gesymboliseerd. Die associatie met seks heeft ook een keerzijde.

“Sinds de jaren 70 hangt er een vage mist rond tantra”, legt Trijn uit. “Ook bijvoorbeeld door Osho Rajneesh Chandra Mohan, gedurende de jaren 70 van de twintigste eeuw beter bekend als Bhagwan Shree Rajneesh en later als Osho, was een goeroe en de stichter en inspirator van een spirituele beweging (de Bhagwanbeweging) in India, de VS, Australië en Europa. met zijn Rolls Royces. En er is veel misbruik door tantramasseurs aan het licht gekomen (zie het Meldpunt Tantramisbruik, red.). Veel mensen noemen wat ze doen daarom geen tantra meer, het heeft een negatieve connotatie gekregen. Ik gebruik dat woord bewust wel, om de smet van de naam te halen. Ik ga op tantrafestivals ook naar mannen toe waar vrouwen over geklaagd hebben en ga met ze in gesprek. Het is nodig dat vrouwen dat doen en de naam zuiveren.”

Hoe boeddhistisch is tantra in het Westen nog, volgens David Gray? “In boeddhistische tantra wordt kennis doorgegeven via afstammingstradities,” zegt de wetenschapper. “De authenticiteit daarvan wordt heel belangrijk gevonden. Dus als iemand les heeft gehad van een boeddhistische leraar, en zelf toestemming heeft om les te geven, dan is het zeker een boeddhistische praktijk. Maar dat is niet altijd het geval. Volgens mij zien we de ontwikkeling van iets nieuws, wat we westerse tantra kunnen noemen. Die leunt sterk aan tegen de oosterse tradities, maar past ze aan en onderwijst ze op een nieuwe manier in een nieuwe culturele setting.”

Seks is dus niet de essentie van tantra, maar speelt wel een grote rol. Hoe ziet Trijn die relatie? “Het gaat er in tantra en in mijn workshops vooral om je eigen mannelijke en vrouwelijke energie in balans te krijgen. Je kan dat alleen doen of in contact met anderen, en het fijne is dat het dan niet om seks draait. Niet dat seks in de tantrawereld wordt uitgesloten, maar tantrische seks gaat niet om het bereiken van een hoogtepunt maar om het uitwisselen van energie. Noem het ‘slow sex’, alles wat aanwezig is wordt verwelkomd. Zo kun je een orgastische staat bereiken die soms dagen kan aanhouden.”

“De meeste religies sluiten seksualiteit uit, maar tantra brengt je via het lichaam naar de verlichting, je seksualiteit mag er dus helemaal zijn. Sterker nog: je seksuele energie, oftewel levenskracht helpt je om die verlichte staat van bliss te bereiken! Ik heb zelf verschillende kundalini- en blisservaringen gehad waardoor ik nieuwsgierig werd naar die bijzondere energie. Ik wilde die beter leren kennen en ook kunnen opwekken, zo ben ik bij tantra terechtgekomen.”

Jij helpt mensen ook met traumaverwerking. Waarom is tantra daar zo geschikt voor?
“Omdat we met tantra heel secuur gaan kijken naar wat er leeft. We leren dat alles er mag zijn, alle angst, pijn en verdriet. Het lichaam is door trauma gepantserd, is constant in vecht/vlucht-modus, vaak al van kinds af aan. Met tantra kunnen we dat harnas gaan onderzoeken en geruststellen.”

“Ik neem mensen bij de hand zodat we samen stap voor stap de trap af kunnen dalen richting het trauma. Wat kom je tegen op die treden? Wat is daar nodig? Misschien kom je je innerlijk kind tegen en kun je het troosten. Je leert dan dat jij als volwassene overeind kunt blijven, terwijl dat kind het moeilijk heeft.”

Trijn is ook gespecialiseerd in de oude tantrische techniek van ‘yoni healing’ (yoni is Sanskriet voor vagina, red.). Daarbij worden het lichaam, het bekken en punten rond en in de vagina gemasseerd om blokkades op te heffen. “Veel vrouwen zijn seksueel beschadigd, soms zonder dat ze het zelf helemaal doorhebben”, vertelt ze. “In Nederland is yoni healing zelfs een beetje mode geworden. Maar je moet ermee oppassen. Een vriendin van mij heeft het ‘even’ gedaan op een tantrafestival en het had haar veel pijn gedaan. Er was ook niet naar haar medische geschiedenis gevraagd. Zelf heb ik er een opleiding voor gedaan. Kom je bij mij, dan voeren we eerst een paar gesprekken en bekijken we ook in hoeverre het eigenlijk nodig is. Het komt voor dat iemand uiteindelijk zegt: ik wil het toch niet. Dan is dat wat er moest gebeuren.”

Wat trekt mensen eigenlijk zo aan in tantra?
“Mensen zoeken verdieping, verbinding, vervulling. Ik vind dat heel dapper: mensen durven te gaan kijken naar wat ze voelen, wat er in hen leeft. Het doel is steeds weer terug te kunnen naar je innerlijke harmonie. Je leert tegenslagen op een tantrische manier te bezien: wat leert het mij, welk cadeautje zit eronder? We zitten in België en Nederland natuurlijk met een katholieke en protestantse erfenis, waardoor we heel dualistisch denken. Tantra gaat weg daarvan: wat er is mag er zijn, het is niet slecht of goed, het is gewoon.”

Wat zijn je plannen?
“Ik vertrek morgen (22 oktober, red.) naar het Ibiza Tantra Festival. Dit keer ga ik daar vooral muziek maken en in de creatieve tent werken. Ook volg ik een specialisatie-opleiding in Utrecht voor traumaseksuologie. Verder werk ik vaak in Amsterdam, ik geef workshops voor Eigentijds Nederland en op het schip Odessa. Ook faciliteer ik een ‘senses ritual’ bij Wild Hearts, die tantrische dansavonden organiseren. Ik wil binnenkort ook zelf dingen gaan organiseren in Amsterdam. Ik wil graag met stellen werken, mannen leren hoe ze een vrouw kunnen aanraken, want daar wordt vaak nog te weinig over gecommuniceerd.”

“Ik zou ook graag een lesprogramma voor tantra op school uitwerken. Als kinderen op school met hun gevoelens leren omgaan, dan ontstaat er een generatie met meer innerlijke harmonie, die veel volwassener in het leven staat. Wat voor wereld zouden we dan krijgen? Ik zou naar zo’n maatschappij willen groeien. Het begint nu te komen, yoga is al hip, de volgende stap is tantra.”

Titelbeeld: Evan Kirby

---

Kijk voor meer informatie over Trijn en haar diensten op haar Facebook-pagina.

Wil je zelf aan de slag met tantra dan raadt Trijn het Soul Institute aan.

Ook Centrum Djoj in Rotterdam organiseert regelmatig tantra-activiteiten.

Wil je een tantramassage, dan raadt Trijn aan een vrouw te zoeken. Het Meldpunt Tantramisbruik geeft ook tips.

Kenmerken van tantra:

• Geheime rituelen, initiatie nodig
• Belang van rituelen, vooral rond godinnen
• Belang van mantra’s
• Belang van een leraar of goeroe
• Ritueel gebruik van mandala’s
• Herwaardering van het lichaam
• Herwaardering van de status en rol van vrouwen
• Herwaardering van negatieve gevoelens