Zenbos in oprichting in de Ooijpolder

Een meditatiecirkel tussen de bloeiende appelbomen, met uitzicht op de Ubbergse stuwwal en het kerktorentje van Persingen. Drie grote lindebomen die de Boeddha, Dharma en Sangha representeren. En een ‘Filosofenlaantje’ waarin de vrouwelijke en mannelijke overdrachtslijnen binnen de zentraditie worden uitgebeeld door een dubbele rij wilde kersenbomen. Zo zal het Ooijbos er in de toekomst uit gaan zien, als het aan de initiatiefnemers ligt.

Het bos komt op een uurtje wandelafstand vanaf Nijmegen te liggen en is bedacht door een vijftal samenwerkende zenmeditatiebeoefenaars uit deze omgeving. Met het bos willen zij ruchtbaarheid geven aan het feit dat alles onlosmakelijk met elkaar verbonden is. “Door het bos voel je de verbinding met de natuur vanuit de verbinding met jezelf. Het bevordert respect voor de natuur en voor de grotere wereld om ons heen,” aldus Christel Kroezen, meditatieleraar en één van de initiatiefnemers: “De plannen voor dit ‘zenbos’ zijn gestoeld op boeddhistisch gedachtengoed, maar de toegang tot het bos is natuurlijk voor iedereen.”

Bloemenzee

Het is ochtend en al warm, als ik samen met Kroezen mijn fiets parkeer aan de rand van het 2 hectare grote terrein waar het bos straks zal verrijzen. We kijken uit op een lang gerekt grasveld gevuld met duizenden gele boterbloemen, spierwitte madeliefjes en pluizige paardenbloemen. In de verte staat een rij met bomen die dwars op het veld staan. Het einde van het perceel kan ik niet zien.

Als we langzaam door de bloemenzee lopen, waar bijen en vliegen langs ons heen zoemen, bekruipt mij het gevoel dat we het leven hier verstoren met onze aanwezigheid. Kroezen kan mij nog net op tijd opzij duwen om te voorkomen dat ik in een grote zanderige kuil stap. Het blijkt een dassenburcht. “Ze zullen ons wel allang gezien hebben,” constateert ze. De lange dassensporen die rondom uit de kuil vandaan komen lijken op de spaken van een wiel. Een dharmawiel? Alles lijkt hier als vanzelf samen te vallen: ruimte, stilte, bomen, bloemen, planten: alle levende wezens.

Meer bomen planten

Maar het Ooijbos staat er nog niet. Er is eerst meer geld nodig om de plannen te realiseren. Op 1 september moet er maar liefst 35.000 euro zijn opgehaald. Dat geld wordt besteed aan het kopen en planten van 6000 bomen in samenwerking met Staatsbosbeheer. Op dit moment is 10% van het benodigde bedrag binnen.

Jeroen Verstappen, werkzaam bij zen.nl en lid van de werkgroep Ooijbos legt de constructie uit: “Om klimaatverandering tegen te gaan en de biodiversiteit te vergroten heeft Zen.nl zich ten doel gesteld om zoveel mogelijk bomen planten in Nederland te planten. Eind 2020 is daarom de stichting Meer Bomen Planten (MBP) in het leven geroepen, die sangha’s faciliteert om zelf bomen te planten. Op dit moment zijn er al bossen aangelegd in Amersfoort, Delft en Haarlemmermeer.” MBP biedt een draaiboek om sangha’s te ondersteunen en stelt haar rekening ter beschikking. Verder is de werkgroep van het Ooijbos zelfsturend.

Anya Wiersma, voorzitter van Stichting Meer Bomen Planten vult aan: “Het bevorderen van saamhorigheid is een heel belangrijk element van onze stichting. MBP steunt sangha’s om met elkaar verbinding te zoeken om bomen te planten. Het allermooiste zou natuurlijk zijn als we als stichting zelf een stuk grond zouden kopen om dat te beheren. Maar grond kopen is heel duur. Dus zoeken we samenwerking met verschillende partijen.”

Verstappen: “Staatsbosbeheer krijgt vanuit de overheid opdracht een bepaald aantal bomen te planten in Nederland, maar daar hebben ze niet genoeg geld voor. Wij zeiden zegen Staatsbosbeheer: ‘Wij leveren jullie het geld voor de bomen maar in ruil daarvoor willen we daar een stiltebos maken, met bloesemdragende bomen en een meditatiecirkel.’ Dat vond men goed. En dat maakt het Ooijbos ook zo uniek, het gaat niet alléén om bomen planten. We maken aan bedrijven die ons willen steunen duidelijk dat hun geld direct naar ons gaat, in plaats van naar Staatsbosbeheer. Daarom noemen we het ook ‘Ooijbos’, dat klinkt wat breder uitnodigend dan ‘zenbos’.

Walk of Wisdom

“De werkgroep Ooijbos is sinds eind maart bezig met aandacht vragen voor het bos,” vertelt Kroezen: “We werven donaties en benaderen bedrijven om het benodigde geld op tijd op te halen. Daarnaast is er ook contact met stichting Walk of Wisdom. Deze moderne pelgrimstocht komt praktisch langs de locatie en de stichting wil dit opnemen in hun programma, als uitstapje op de route.”

Op 1 september 2022 moet het volledige bedrag binnen zijn om het project te kunnen laten starten in het komende plantseizoen (winter 2022-2023). De eerste bomen zijn al ingekocht. Kroezen: “Bij het Kersenlaantje willen we wat grotere bomen planten: een idee van de boswachter van Staatsbosbeheer, omdat die wat sneller bloesem dragen. Daarnaast planten we vooral kleine boompjes.”

Boomplantdag

Ontwerper en landschapsarchitect Janneke van Bergen (ook ontwerper van de zen.nl tuin in Nijmegen) ontwierp het bos waarin op den duur gemediteerd, gewandeld en ontmoet kan worden. Naar verwachting zal het Ooijbos per jaar ongeveer 9 ton CO2 per hectare opslaan, wat gelijk staat aan dertig autoritjes heen- en weer naar Parijs.

Staatsbosbeheer zal de meeste bomen machinaal aanplanten. Kroezen: “We vinden het wel belangrijk dat mensen zich verbonden voelen met het bos, daarom organiseren we ook een boomplantdag. Ook al moeten we daar meer voor betalen, aangezien dit voor Staatsbosbeheer extra werk betekent. Zij graven de plantgaten namelijk al eerder. De gaten worden voor ons tijdelijk dichtgegooid en daarna openen wij ze weer om de bomen te planten. Dat voelt wel een beetje apart, maar het is helaas te zwaar werk om allemaal zelf te doen. Bovendien is er voor het aanleggen van een bos meer specifieke kennis en kunde nodig dan wij zelf in huis hebben.”

Dillema’s

De nodige samenwerking met bedrijven, stelt de organisatie soms voor dilemma’s. Wiersma: “We worden steeds vaker benaderd door mensen die iets met onze stichting willen. Sommige mensen benaderen ons omdat het idee van stilte goed bij hen past. Wij zijn geen commerciële organisatie, enkel een stichting met vrijwilligers die dit gewoon erg belangrijk vindt. Maar we worden ook wel benaderd door medewerkers van multinationals die de intentie hebben om hun producten te ‘vergroenen’ en daarom met ons willen samenwerken. We hebben het daar regelmatig over in het bestuur en we blijven vaak wel in contact met deze bedrijven. Tegelijkertijd zijn we ook kritisch. Ik kan aan de achterban niet altijd uitleggen dat we met zo’n commercieel bedrijf een bos gaan aanleggen.”

Stichting MBP kreeg eerder kritiek toen haar bos in Haarlemmermeer naar Transavia werd vernoemd. Wiersma: “Het ging om een persoonlijk initiatief van twee Transavia-medewerkers die zelf een bos wilden stichten. Heel veel donoren en sponsoren hebben daar samen het geld voor opgebracht. Maar Transavia heeft dat bedrag uiteindelijk verdubbeld en mocht daarom haar naam aan het bos geven.”

Verbinding met jezelf en met de natuur

De stichting realiseerde eerder een vergelijkbaar ‘zenbos’ in Amersfoort: “Daar zijn 1250 bomen geplant met donaties en sponsoren via de sangha,” vertelt Wiersma: “In Amersfoort werken we samen met de bosbeheerders van Den Treek: een prachtig natuurgebied nabij Leusden dat eigendom is van een grote familie. Zen.nl deed destijds de eerste donatie.”

Net als in Amersfoort staat ook in het Ooijbos de gecombineerde aandacht voor mens en natuur centraal. Wiersma: “Er zijn natuurlijk meerdere initiatieven in Nederland die zich bezighouden met bomen planten. Wij proberen onze eigen, unieke positie te behouden door sangha’s te stimuleren hieraan mee te doen en de stilte te blijven opzoeken.”

 

---

Meer weten?

• Lees de Nieuwsbrief Ooijbos
• Ook hier lees je meer over het project en kun je doneren.

 

De omslagafbeelding is gemaakt door Christel Kroezen.