Moed houden in hermetisch gesloten land

Dit artikel is eerder gepubliceerd in 2008

Waarom zijn Nederlanders zo begaan met Tibet? En wat doet een jonge meid bij een stichting waarvan de gemiddelde aanhanger 40/50+ is? We vragen het Lydia Stilma (29), directrice van de Tibet Support Group (TSG).

Losse stoeptegels
‘Twee jaar geleden ben ik hier begonnen als campagne coördinator, daarna ben ik doorgegroeid naar de functie van uitvoerend directrice. Uiteindelijk heeft mijn werk nog steeds veel te maken met campagnes en evenementen organiseren, vrijwilligers aansturen en communicatie. De organisatie bestaat uit drie betaalde medewerkers en naast mensen die via een re-integratiebureau bij ons werken, hebben we heel veel vrijwilligers, wel 260 door het hele land. Het is een organisatie die het moet hebben van de kracht van de vrijwilligers, daar draaien we op.’
Lydia’s betrokkenheid bij Tibet komt voort uit een periode dat ze woonde en werkte in Mongolië tijdens haar studie journalistiek. ‘Ik heb onderzoek gedaan naar persvrijheid in Mongolië en ben daarna afgereisd naar China en Tibet. Tibet en Mongolië lijken erg op elkaar, het zijn nomaden culturen. Alleen in Tibet zie je dat deze cultuur vernietigd en onderdrukt wordt en dat de mensen geen vrijheid hebben.. Dat heeft me erg aangegrepen toen ik daar was´. Na eerst een tijd in de journalistiek gewerkt te hebben, merkte Lydia dat ze toch graag iets wilde doen aan de ongelijkheid die ze in Tibet aantrof, en met de mensenrechten die daar niet al te nauw worden genomen. ‘Toen ik terug kwam uit Azië moest ik mijn studie nog afmaken. De stages vond ik helemaal niet interessant, dat viel zo in het niet bij wat ik daar had meegemaakt. De heftigheid van de problematiek die je in Azië aantreft, mensen lijden daar echt. Dan kom je terug in Nederland en dan schrijf je voor een krant over loszittende stoeptegels.’

Omgekeerd Nederland
Net als Lydia voelen veel mensen zich in Nederland begaan met de situatie in Tibet. De hippiebeweging in de jaren ´60 bracht oosterse religies naar het westen waardoor westerlingen geïnteresseerd raakten in het boeddhisme. Lydia: ´In veel welvarende landen staat Tibet in de belangstelling. Dat heeft met verschillende dingen te maken. Er zijn een paar jaar geleden veel films gemaakt over Tibet en het boeddhisme, zoals Seven Years in Tibet, waardoor mensen te horen kregen over de situatie daar. Daarnaast heeft het er denk ik mee te maken dat Tibet bijna het omgekeerde is van Nederland. Het gebied spreekt erg tot de verbeelding, de Himalaya is het dak van de wereld. Ook de kleurrijke Boeddhistische cultuur en het nomadenlenvenspreekt tot de verbeelding’. Soms klinkt echter het verwijt dat westerse boeddhisten van hun meditatitie kussens op zouden moeten staan om actie te ondernemen tegen de misstanden in sommige boeddhistische landen. Lydia kijkt daar anders tegen aan. ´De Tibet bewegingen die zich richten op de mensenrechten hebben veel te danken aan de boeddhistische organisaties, die er eerder waren. Veel Lama’s zijn naar Amerika en het westen gegaan en via hun verhalen en het boeddhisme raakten mensen geïnteresseerd in Tibet en de problematiek die daar heerst. Zo is eigenlijk de actiebeweging ontstaan. Ik denk dat we juist veel te danken hebben aan die mensen die in beginsel geïnteresseerd zijn geraakt in het Tibetaanse boeddhisme waardoor er daarna aandacht is gekomen voor de mensenrechten´.

Sceptische journalist
‘Ik noem mezelf geen boeddhist, maar ik ben er wel in geïnteresseerd.. In maart heb ik de Dalai Lama ontmoet in Delhi. Van nature ben ik zoals veel journalisten een beetje sceptisch over dat soort zaken, maar om zo dicht bij de Dalai Lama te staan en zijn hand te schudden was wel een overweldigende ervaring. Het boeddhisme is een grote inspiratie voor het werk wat ik doe en ook voor hoe ik wil omgaan met mensen, hoe ik als mens wil zijn in het leven. Ik ben zelf helemaal niet gelovig opgevoed dus het was voor mij erg bijzonder om te zien dat mensen in Tibet zo’n enorme drive hebben, dat hun geloof zo diep geworteld zit door de hele cultuur heen’.
Om de moed niet te verliezen in het werk dat Lydia doet, is inspiratie en doorzettingsvermogen wel gewenst: ‘De situatie in Tibet is in tijden niet zo erg geweest als die nu is, er zitten heel veel mensen in de gevangenis, er wordt veel gemarteld, er zijn veel mensen overleden. Tibet zit nu echt hermetisch dicht, er komt geen journalist in. Het is voor buitenlanders onmogelijk om met Tibetanen te praten, zelfs als Tibetanen met een toerist over iets anders dan politiek praten, worden ze opgepakt. Het is in ieder geval goed dat er al iets gebeurt op het gebied van mensenrechten en dat het al langzamerhand ietsje beter begint te worden. Het lijkt er op dat China zich opent’.

Geslagen honden
‘In een breed perspectief gezien is het doel van de TSG dat een groot publiek weet wat er in Tibet gebeurt en dat de politiek de Tibetkwestie op de agenda gezet. Uiteindelijk willen we dat de Tibetanen zelf beschikking kunnen krijgen en dan gaat het niet om een vrij Tibet, complete onafhankelijkheid is niet te realiseren, maar om een autonoom Tibet waarin er plaats is voor meer vrijheid en rechten voor de inwoners. Dat is ook wat de regeling in ballingschap en de Dalai Lama uitdragen. Kleiner bekeken proberen we mensen die op reis gaan naar Tibet goede informatie te geven. Door bijvoorbeeld te vertellen wat je wel en niet moet doen om mensen niet in gevaar te brengen.
Toch heb ik er wel vertrouwen in dat de mensenrechten situatie uiteindelijk gaat verbeteren. Ik hoop alleen dat de Tibetanen in Tibet er tot die tijd de moed in kunnen houden. Dat zie ik soms wel somber in. De mensen zijn echt gebroken, het is heel erg om te zien dat ze niet meer trots op straat lopen maar als een soort geslagen honden, vernederd, vernederd als volk ook. Het is erg moeilijk als generatie op generatie zo opgroeit. Toch zie je dat nu na bijna 60 jaar bezetting van Tibet de Tibetanen nog steeds met gevaar voor eigen leven de straat op gaan om te vragen voor meer vrijheid. De Tibetanen zijn een ontzettend dapper volk en hun vrijheidsstrijd is nog lang niet de kop ingedrukt, ondanks alle repressie. Het is in ieder geval positief dat zoveel mensen zich in het westen bezig houden met Tibet en het Tibetaanse boeddhisme. Als de Tibetaanse cultuur daar niet kan voortbestaan dan kan het hier in het westen gedeeltelijk behouden blijven’.

Tibet Support Group: www.tibet.nu