Hart hout

“Nou jaaaa, weet je wat mijn ouders doen?” gilde Inez opeens. We liepen door het bos bij Leersum. Terwijl we een heuvel opklommen riep ik “nou?!” terug. Ze vertelde dat haar vader en moeder de bossen intrekken om met een spuitbuis “ik wil niet dood” te schrijven op de bomen waar de boswachter een stip op heeft gezet. Zo’n neonkleurig doodvonnis dat de laatste tijd massaal in Nederlandse bossen lijkt op te duiken.

“Jee,” zeg ik, “wow!” In mijn opwinding vergeet ik te vragen hoe ze het ontdekt heeft van haar ouders (bussen uitgeputte verfspray in de vuilnisbak? een selfie op hun Nokia waarop ze triomfantelijk en met bivakmutsen een spuitbus in de lucht priemen?). “Misschien kunnen ze er voortaan iets positievers opspuiten,” zeg ik in de hoop dat mijn suggestie zal worden doorgegeven. “‘Ik wil leven’, bijvoorbeeld.”

Het beeld van Inez’ ouders die giechelend of boos door de bossen hossen met een spuitbus en een missie, brengt me op ideeën. Ik loop immers al weken door bossen waar soms wel de helft van de bomen oranje bestipt is, iets wat me -niet overdreven- fysiek pijn doet. Gewapend met liefdevolle vriendelijkheid en een aarzelende liefde voor het lot, loop ik van de paden af tussen de vierkante kilometers sparren, die ineens uitheems blijken en dus onwelkom zijn. We moeten allemaal eens aan ons einde komen vertel ik mezelf, ik, de boom, de houthakker, iedereen. Maar om al die volwassen, gezonde bomen hun noodlot af te zien wachten snijdt en wringt toch.

Al helemaal nu ik een boek uit de kast van mijn schoonfamilie aan het lezen ben dat Plantenzielen heet. Het is in 1974 geschreven door Mellie Uyldert en gaat over het gevoelsleven van planten, hun relatie met elkaar en met mensen. Onderzoek naar het gevoelsleven van planten is schokkend: planten reageren niet alleen op pijn die ze zelf lijden, maar ook op pijn die anderen wordt aangedaan. Zo vertelt Mellie over een experiment waarbij ze een plant aan een leugendetector hebben vast gemaakt (dé manier om trillingen van planten waar te nemen, naar het schijnt) om vervolgens een levende garnaal in kokend water te gooien in dezelfde ruimte. Waarop de plant, getuige van het tafereel, hevig afsloeg. Inmiddels is onderzoek naar het gevoelsleven van planten alleen maar toegenomen, en alles wijst erop dat planten pijn ervaren en bijzonder gevoelig zijn voor stemmingen en intenties om zich heen.

Sinds het lezen van het boek stel ik me voor wat het zetten van die stippen teweeg brengt in het energieveld, de stemming, van een heel bos. Ik meen zelfs een grote spar te hebben zien huilen om zijn twee bestipte nazaten die links en rechts van hem staan. Tegenover die boom staat een beuk, die zich na ongeveer een halve meter opdeelt in nog twee stammen. Van deze mooie drieling hebben er twee een stip. Come on! denk ik dan, hoe ongevoelig kun je zijn? Hoe verarmd moet je innerlijke wereld zijn om niet te begrijpen dat dit gewoon niet okay is?

Alhoewel Staatsbosbeheer in een geplastificeerd A4-tje aan het begin van het bos zegt dat houtwinning nu eenmaal van oudsher bij dit bos hoort (wat ik zelf niet een bijster overtuigend argument vind) en ze tijdens het kappen rekening zullen houden met de bewoners van het bos (uhuh) kan ik me niet onttrekken aan het gevoel dat we ver verwijderd zijn geraakt van wat ooit toch een sterk aan ons verwante levensvorm was: de boom. Bomen worden en masse gekapt omdat ze niet bij ons met infrarood verwarmde betegelde terras passen, onhandige wortels hebben en het ergste van allemaal: onhandige rotzooi geven. Houtwinning en het verhogen van de biodiversiteit is het cadeaupapier waar Staatsbosbeheer de massamoord in verpakt. Hoe ondeskundig ik ook moge zijn op dit gebied, volgens mij kan het echt anders.

Vandaar dat ik serieus overweeg het bos in te trekken, à la Inez’ ouders, om met een sjabloon van een hartje elke bestipte boom van een stukje liefde te voorzien. Daarmee ontlopen ze misschien niet hun noodlot, maar dan weten ze in elk geval dat er mensen zijn die zich om dat lot bekommeren. Zo’n boom kan immers geen kant op – en wij wel. Deze column print ik uit, plastificeer ik en hang ik op bij de massamoordverklaring van Staatsbosbeheer. Mocht ik op het schavot eindigen, dan is het tenminste wel om een crime passionel.

Bekijk hier alle foto’s die Geertje tijdens haar actie heeft gemaakt.