“Er is méér dan alleen de god die mij werd aangeleerd”

“Ik ben als een elastiek dat je naar achter trekt om iets weg te schieten”, zegt Jaouad Alloul (32). “Mijn elastiek is heel hard naar achter getrokken geweest, zodat ik nu de ruimte word ingeschoten.”

Ik ontmoet de theatermaker in de beschutte binnentuin van de Antwerpse co-workingplek waar wij allebei een bureau huren. Jaouad is opgegroeid in een gezin van Marokkaanse moslims, is homo, werd atheïst en later boeddhist. Hij is de jongste uit een gezin van acht kinderen. Zijn moeder overleed toen hij pas 15 was. Jaouad is een vat vol verhalen, die hij graag vertelt: als theatermaker en zanger brengt hij meer kleur op de wangen van het Belgische cultuurlandschap.

Dat begon bij zijn monoloog ‘ZeeMeermin’, waarin hij twee verhalen schetst over zijn kindertijd: “Eentje over mijn tijd op de koranschool, en eentje over dat ik me aangetrokken voelde tot een jongen. Die monoloog speel ik op middelbare scholen, waarna we in gesprek gaan met de leerlingen. Het is een verhaal dat gehoord mag worden. Dikwijls wordt het bestaan van homoseksualiteit onderdrukt in de islam, in alle monotheïstische religies eigenlijk.”

Hoe reageren de leerlingen op jouw monoloog?
Sommigen lachen me uit: het is toch voor de hand liggend dat homo’s bestaan en dat zij mogen zijn wie ze zijn? Dus dat is hoopvol. Maar een groot deel kijkt nog heel argwanend naar seksualiteit. Er zat eens een Jehova’s getuige in de zaal die er rotsvast van overtuigd was dat seksualiteit er enkel voor voortplanting is. En zo zijn er ook katholieke en moslimjongeren die straffe uitspraken doen. Maar er was ook een keer een Thais meisje dat zei: in onze cultuur wordt daar geen punt van gemaakt. Heel verademend.

Hoe hebben die uitersten, moslim en homo, een rol gespeeld in je jeugd?
Op mijn 6de merkte ik al dat ik me aangetrokken voelde tot jongens, maar ik kende het woord homo nog niet. En toen ik dat woord later leerde, toen was dat altijd iets slechts, het had een negatieve lading. Ik wist: zo mag ik niet zijn. Toen volgde een lange fase van onderdrukking die zich vertaalde in overmatig eten, tot ik 98 kilo woog.

Op mijn 18e ben ik een jaar naar Parijs gegaan, ik werkte er als patissier in een hotel. Toen heb ik voorzichtig mijn vleugels uitgeslagen. Ik heb in een winkelcentrum mijn toenmalige vriend leren kennen en die heeft mij meegenomen naar een homobar.

Toen Jaouad terugkwam uit Parijs, had hij een jaar geleefd zoals hij wilde. Het viel hem zwaar om thuis weer in de pas te moeten lopen. “Ik had mijn hele jeugd en puberteit heel geconstipeerd rondgelopen, ik kon nooit echt mezelf zijn. Ik heb een androgyn voorkomen en ben heel flamboyant. Het was heel vermoeiend om altijd te moeten veinzen dat ik een gewone jongen ben. Dus ging ik het huis uit toen ik 20 was. Daarna volgde een lange periode van rebellie. Ik ben atheïst geworden, omdat ik echt een afkeer van religie had gekregen. Zeven jaar lang heb ik de meest leuke, waanzinnige dingen gedaan. Ik ben dragqueen geweest, en ik ben getrouwd geweest.

Dat klinkt alsof die waanzinnige periode niet bleef duren. Wanneer kwam er een omslagpunt?
Toen ik ongeveer 27 was probeerde ik bikram yoga. Dat was echt mijn ding. De yogaposes zijn heel repetitief, je doet steeds 26 oefeningen twee keer: het gaf een fijne structuur aan mijn leven. Daar ben ik helemaal ingekropen, ik volgde op een gegeven moment vijf lessen per week. Het maakte heel veel los. Daardoor heb ik uiteindelijk het licht gezien en ben ik terug naar mijn vader gegaan. Ik had hem al negen jaar niet gezien, terwijl hij maar vijf kilometer verderop woonde. Het bezoek was heel intens. Mijn vader is al 83, dus in die negen jaar was hij veranderd in een oude man. Ikzelf was intussen een volwassen man. We hebben een uur gepraat. Ik heb toen die oude wonden opnieuw kunnen bekijken, terwijl ik ze lange tijd genegeerd had.

Een week later ging ik zes weken op bedevaart naar Indonesië. Dat was perfect getimed, daar kon ik alles laten zakken. Ik heb elf dagen in een ashram gezeten, een fantastische ervaring. We mediteerden in een soort boomhut, en alle moederfiguren uit alle religies hingen er boven de deur. Heel mooi, het was een ashram die alles en iedereen aanvaardde. Boeddhisme, hindoeïsme, katholicisme, alles was daar.

Daar kon ik ook nadenken over de toekomst. Want ik heb geen spijt van mijn avonturen toen ik begin 20 was, maar ik was gewoon een losgeslagen projectiel. Ik heb zó de perfecte zoon moeten spelen, dat ik daarna gewoon overal schijt aan had gekregen.

Speelde de islam toen helemaal geen rol meer in je leven?
Nee. Mijn moeder stierf toen ik 15 was, en toen we terugkwamen van het mortuarium had ik een out-of-body experience. Toen wist ik: er is méér dan alleen de god die mij werd aangeleerd. Sowieso wist ik al op jonge leeftijd dat het concept ‘god’ voor mij iets heel anders was dan voor de mensen om mij heen. Ik vroeg me toen al af: als ik in de Himalaya zou leven en ik kende de islam niet, zou god mij dan naar de hel sturen? Je kunt toch niet voor onwetendheid gestraft worden? En ook mijn seksualiteit zorgde ervoor dat ik echt voor mezelf moest denken. Als puber wist ik al dat ik ooit dingen zou gaan doen die mijn ouders zouden teleurstellen.

Toen ik aan yoga ging doen ben ik ook over reïncarnatie gaan lezen en werd het voor mij duidelijker waarom het zo moest zijn. Waarom ik homo ben in de islam en waarom ik zo jong mijn moeder moest verliezen… Dat is omdat ik iets moest leren in dit leven wat ik eerder nog niet heb kunnen leren.

Hoe is de relatie met je vader nu?
Mijn vader stelde mij absurde vragen over hoe ik mijn leven heb geleid, mijn tatoeages, mijn luide lach… Ik denk dat ik toen heb beslist: ik wil gewoon een relatie waarin wij elkaar erkennen als zoon en vader. Zonder dat ik zijn goedkeuring nodig heb. Want ik lach heel graag, ik wil zo luid kunnen lachen als ik zelf wil.

Het is belangrijk om je wortels te onderhouden, maar ik heb ze helemaal afgesneden. Ik heb dat nodig gehad om ergens anders te kunnen groeien, maar ik ben blij dat ik uiteindelijk terug ben gegaan om die wortels weer aandacht te geven. Ik ga nu een keer per maand naar mijn vader. Ik denk dat het vooral voor hem moeilijk is, omdat ik uit zijn wereld ben gestapt en hij mijn wereld niet begrijpt. Maar hij is trots dat ik zelfvoorzienend ben, en respectvol, vriendelijk, dankbaar. Ik ambieer alle dingen die hij mij heeft meegegeven.

En hoe ben je aan theater gaan doen?
Op mijn 22ste ben ik met drag begonnen. In het begin zag ik er niet uit, haha, echt verschrikkelijk! Maar na een jaar was het al beter en twee jaar later had ik echt een eigen personage. Ik heb daar waanzinnige dingen mee gedaan, heb zelfs in het Antwerpse Sportpaleis gestaan met Studio 54 (een gigantisch discofeest, red.). Echt heel leuk.”

En op een zotte avond stond ik eens in een karaokebar, en toen zei een vriend dat ik me moest inschrijven voor The Voice van Vlaanderen. Ik heb het tot de halve finale geschopt. En daarna heb ik drag losgelaten. Het kreeg een te hoog gastvrouwgehalte, het feestje leuk moeten maken… Ik ben meer dan dat.

Wat heb je geleerd van je tijd als dragqueen?
Oh! Dat alles een illusie is, alles is één grote quatsch. We zien met onze ogen, maar we nemen waar wat onze geest ons vertelt. Mensen zagen mij als man, ik voelde dat, en ik wist dat dat niet klopte. Dus drag was een fijn medium, ik leerde dat mensen alleen maar zien wat ze willen of kunnen zien. Dus ik dacht: ik moet weten van mezelf wie ik ben in mijn kern. Yoga en meditatie zijn daar goed voor geweest.

Dus drag, yoga, meditatie: alles kwam heel vloeiend samen?
Ja, ik heb er veel aan gehad, en nog. Meditatie en boeddhisme is voor mij: het gewaar worden van je gedachten. Ik had veel donkere gedachten over mezelf. Mensen beseffen niet hoe snel gedachten zijn. We hebben er meer dan 60.000 per dag. Het mooie van het boeddhisme is dat het er niet om gaat vrij te worden van gedachten, want we hebben gedachten nodig.

Als je beseft: ik heb gedachten nodig om mijn leven te creëren, dan ga je de juiste gedachten denken. Je kunt al die gedachten niet weghalen, maar wel nieuwe gedachten implementeren, met affirmaties. Bij mij ging dat op een heel kinds niveau: ‘je hebt dat goed gedaan’, ‘da’s flink’. Die dingen heb ik heel weinig gehoord vroeger, dus ik heb dat gebrek aan gedachten gewoon erin gestopt. In Vlaanderen zeggen we: doe maar gewoon, dat is al speciaal genoeg. Maar er is niets mis mee om jezelf te waarderen.

En het mooie is: zodra je beslist om aan zelfontwikkeling te doen, dan komt daar ook geen einde meer aan. Je wordt dan een bloem die zichzelf steeds aan het openstellen is.

Ben je een boeddhist?
Heel raar: hoe meer ik dat uitspreek, hoe meer ik ernaar ga handelen. Dat zit in kleine dingen. Ik bedank mijn eten voor ik het opeet, ik bedank de dag om te starten. Ik ga andere mensen meer en meer behandelen zoals ik zelf behandeld wil worden. Dat is nog geen garantie dat mensen mij ook goed behandelen, maar dan weet ik dat ik mezelf in de ogen kan kijken. Zonder daar meteen perfect in te willen zijn, want boeddhisme is volgens mij: weten dat je in een menselijke ervaring zit, en die durven te bewandelen, en dus fouten maken.

Hoe kijk je nu naar de islam?
Een Turkse leerling zei eens: ‘ik kan geen sympathie opbrengen voor de islam.’ Dat heb ik ook, voor de islam die ik ken althans. Ik hou niet van uitsluiting van menselijke ervaringen. Ik begrijp dat mensen islamitisch zijn, het is een mooie religie, met mooie rituelen, maar het biedt op bepaalde vragen geen antwoord.

Alle monotheïstische religies zijn zo verdomd overtuigd van hun ultiem-zijn, dat is gevaarlijk. Alles heeft voor iedereen juist een andere betekenis. Het boeddhisme laat wel een eigen interpretatie toe, dat vind ik mooi. Het boeddhisme blijft bovenal streven naar vrede, met jezelf en met anderen, het is volgens mij de beste uitvoering van dat idee. Ik denk wel dat de originele boodschappers van de monotheïstische religies, als ze echt hebben bestaan, inspirerende mensen waren die toen nodig waren. Maar wat is er gebeurd toen die boodschappers overleden? Dat gesprek ga ik graag aan met mensen die het ook niet weten. Want dat is de enige waarheid: we weten het niet.

Hoe zie je de toekomst voor je?
Ik ga steeds meer theater maken. Ik wil ook vormingen blijven geven op scholen. Ik wil meditatie binnenkrijgen in scholen. Dat is mijn ultieme droom: het schoolsysteem veranderen. Kinderen zijn kleine mensen, die zouden we normen en waarden moeten aanleren, helpen hun emotionele kant te ontwikkelen. En daarnaast ben ik weer mijn focus gaan leggen op zingen. Met mijn bandje met Aiko Devriendt speel ik soul met een vleugje 80’s. We spelen deze zomer op Antwerpse festivals en zijn op zoek naar een label.

Je bent een inspirerende gast Jaouad!
Haha! Maar ik wil een zot inspirerend iemand zijn, met wie je lol kan maken. Niet zo iemand van ho ho ho ho, nee, Jezus, dat zou ik echt niet zijn. Ik wil een cool grootmoedergehalte hebben: een coole granny die veel wijsheid heeft maar die ook lekker moppen kan tappen.

Meer informatie
www.behumanvzw.be

Jaouad brengt op 1 augustus zijn monoloog ZeeMeermin tijdens de Pride-week in Amsterdam, als gast van de Shakespeare Club van het COC. Tot slot kun je hier Jaouad zijn muziek beluisteren.

Foto’s: Eric de Mildt | Benoit Meeus | Monday Agbonzee jr.