Tom Hannes is zenboeddhist, therapeut en schrijver van de boeken ‘Zen of het konijn in ons brein‘, ‘Let’s get mythical’ en ‘De vijf gezichten van angst‘. In de rubriek Shoot! geeft Tom antwoord op al je levensvragen.
Gewoon niet doen. Stoppen. Dat is alles. De rest komt wel vanzelf.
Dat is het eenvoudige antwoord. Mogelijk is dat niet echt overtuigend. Daarom hebben we ook een moeilijker antwoord. Dingen die er moeilijk uitzien willen al wel eens overtuigender zijn. De mens is immers een wezen met een voorliefde voor drama. Zeker als het over zijn verslavingen gaat.
Het moeilijke maar belangrijke stappenplan
Dus iets moeilijker: Wow! Ja, dat is lastig! Zo’n verschrikkelijke verslaving is vast heel vervelend. Ik heb een goede oefening voor je. Hij werkt. Maar je moet ‘m wel doen. Niet één keer, maar vaak. Heel vaak. Je probleem is immers zo groot dat je je er echt aan moet wijden. De volgorde van de stappen is van levensbelang. Dat mag je niet vergeten.
Omarm je innerlijke zombie
Het wezentje dat in deze oefening besproken wordt, is de klassiek boeddhistische versie van wat wij ‘zombies’ noemen. In het Sanskriet heet het ‘preta’. In het Japans ‘gaki’. In het Japans betekent dat ook ‘klein kind’. In modern psychologische termen staat het voor eender welke unfinished business die in ons systeem vast zit, een soort van sluimerende frustratie die zich niet zo gemakkelijk openlijk laat zien. We herkennen hem aan de gewoonte om ons te hechten aan idiote dingen. Zoals twintig keer per dag je mail checken. Dan is de gaki in je lijf actief.
Typisch voor de gaki is dat hij steeds naar iets grijpt dat de nood zeker niet zal ledigen. Dus wat jou ook naar je mail drijft, het zal zeker niet door een mail opgelost worden. Maar er IS wel een nood. De gaki heeft wel degelijk een hongerbuik. Alleen is hij zo gefixeerd (de kleine mond) op wat hij denkt dat hij wil, dat hij nooit iets opgelost krijgt (de graaiende handen). Niets in zijn omgeving lijkt soelaas te kunnen bieden. Het belangrijkste tegengif van de gaki is daarom: stoppen. Hier en nu. De focus verleggen van het object van verlangen naar je eigen lichaam zelf. Misschien merk je zo wat je echte nood is. Misschien. En misschien kun je er dan iets aan doen. Misschien. Maar wellicht ligt de grootste verdienste van deze oefening in iets wat een ex-tabakverslaafde me onlangs nog zei: “Vroeger was ik eigenlijk bang voor mijn verslaving. Ik wilde ophouden en dat zette zo’n stress op me dat ik een sigaret nodig had om te kunnen stoppen met roken. En plots, op een dag, zat ik op een stoel en ik bedacht: hey, ik heb zin in een sigaret, en met die zin is niets mis! Ik hoef die zin helemaal niet weg te nemen.” Sindsdien heeft ze geen sigaret meer aangeraakt.
Dus toch: gewoon niet doen. Stoppen. En dan zien wat er gebeurt. Het zal lang niet zo gruwelijk onmogelijk zijn als je gaki je nu doet geloven. Want daar is het wezentje in gespecialiseerd: angst zaaien door zichzelf heel dramatisch voor te stellen. Zo. Lees je vraag nu nog eens opnieuw, herformuleer ze zonder drama en kijk eens wat je eraan wilt doen.
Titelbeeld: Yabby
Deze Shoot staat in het teken van de ‘Gaki’, een van de zes psychologische toestanden, ook wel ‘de zes domeinen of rijken‘ genoemd.