Crisis is de retraite die de wereld nodig heeft

Meditatie neemt wereldwijd nog altijd een enorme vlucht: steeds meer mensen ontdekken de positieve effecten van meditatie. Geldt dit ook voor jou, als Bodhi-lezer? En zo ja, op welke manier ondersteunt meditatie jou in het omgaan met de coronacrisis? We besloten het rechtstreeks te vragen via een enquête. Bijna driehonderd mensen vulden de vragenlijst in. De resultaten laten onder andere zien dat ‘de boeddhist’ niet bestaat en dat meditatie en beoefening voor iedereen uniek is. In dit artikel delen we de belangrijkste uitkomsten van het onderzoek.

Illustratie: Abe Borst

Zijn Bodhi-lezers boeddhisten?

“Ik ben geen boeddhist, Boeddha was dat zelf ook niet.” Aldus een van de open antwoorden op de vraag ‘Beschouw je jezelf als boeddhist?’ Enkele andere antwoorden: “Ik noem mijzelf een menselijk wezen met een boeddhanatuur, zoals ieder ander levend wezen.”

En: “Het boeddhisme is al vele jaren mijn leidraad in het leven maar ik ben daarom geen boeddhist.”

De Bodhi-lezer laat zich liever niet in hokjes stoppen, zo lijken de antwoorden te impliceren. Zo’n 98 procent van de respondenten zegt te mediteren, maar bij die gemene deler houdt de homogeniteit wel op.

Zo’n 32 procent van de Bodhi-lezers mediteert niet binnen een specifieke boeddhistische stroming. Ook mensen die wel deel uitmaken van een bepaalde stroming zijn daar niet eenduidig in. Geregeld zien we als extra opmerking dat mensen zich thuis voelen bij meer dan 1 traditie.

Deze diversiteit zien we ook binnen de soorten meditaties die men beoefent. Zen wordt 103 keer genoemd, maar ook vaak in combinatie met andere vormen van meditatie. Een antwoord dat dit goed illustreert: “Zazen 1 x per week, verder andere vormen bijv falung gong, spaceholding, geleide peace meditatie, helende meditatie webinars, een tibetaanse vergevingsmeditatie, of een klank meditatie, kortdurende focus op de natuur, hart coherentie, wandel- of fietsmeditatie”.

Positieve effecten van meditatie

Wat levert al dat mediteren op? De serie voorgekauwde effecten die men kon aanvinken is maar een kleine greep. Want ook hier geldt dat die effecten misschien deels universeel zijn, maar ook voor iedere persoon nét weer anders. Een enkeling kan zich überhaupt niet vinden in het het idee dat meditatie een effect heeft: “Er zijn geen effecten want nastreven is fictie! Resultaat nastreven kan enkel met het verstand op nul. Wijsheid lult vermoedelijk niet…” In onderstaande slideshow de cijfers en een selectie van de open antwoorden:

Hoe voelt de Bodhi-lezer zich in deze tijden van crisis?

Heeft de coronacrisis een impact op jou en zo ja: op welke manier? We formuleerden een aantal stellingen waarbij de Bodhi-lezers konden aangeven in hoeverre zij zich herkennen in de stelling. Van ‘geheel oneens (1) tot geheel mee eens (5).

Bij elke stelling levert dat een gemiddelde ‘score’ op, een getal tussen de 1 en 5.

Wat opvalt is dat de impact van de crisis het grootst is als het gaat om gevoelens over de stabiliteit van de samenleving. De gemiddelde score is lager wanneer de stelling betrekking heeft op eigen (negatieve) gevoelens, zoals angst of stress:

Helpt mediteren ook in het omgaan met de gevolgen van de coronacrisis?

Een groot deel van de Bodhi-lezers mediteert al 10 jaar of langer. Een opmerking als deze zagen we dan ook meerdere keren terug: “Het is lastig om te bepalen wat door meditatie komt. Ik mediteer 40 jaar.” Toch zien we in de resultaten wel terug dat meditatie invloed heeft op specifieke gevoelens die met corona te maken hebben:

Online mediteren

Een kwart van de Bodhi-lezers geeft aan vaker te mediteren sinds het uitbreken van de crisis. De gedwongen nieuwe vormen van samenkomen zijn daar soms de oorzaak van. Enkele voorbeelden:

“Het centrum biedt dagelijks online meditatie begeleiding aan. Het voordeel is dat ik vaker dan voorheen met de lama en de sangha mediteer.”

“In de zomer kwamen we bij elkaar in een park (dat stond open voor iedereen) en dat is heel goed bevallen. Wat mij betreft zetten we dat de komende zomer voort. Ook zonder corona is het een goed idee tijdens de zomerstop.”

Uiteraard zijn er ook respondenten die veel liever fysiek zouden mediteren:

“Wekelijks live samenkomen en mediteren met de sangha mis ik sterk. Inmiddels haak ik niet vaak meer aan bij de wekelijkse online samenkomsten. Dat trek ik soms moeilijk, na al hele dagen achter het beeldscherm te hebben gewerkt.”

Illustratie: Abe Borst

Is er wel een crisis?

Bij een aantal vragen konden Bodhi-lezers hun eigen antwoorden invullen. Uit deze antwoorden valt op te maken dat veel mensen de crisis door een spirituele bril bekijken. De crisis spoort aan tot reflectie, en is voor mensen ook een bevestiging dat meditatie helpt om evenwichtiger met alle omstandigheden om te gaan. Deze inzichten van Bodhilezers willen we graag met je delen:

Lees ook:

Van deze boeken ga je spontaan mediteren

Onder de inzenders verlootten wij een exemplaar van het boek ‘Een kleine meditatiegids’ van Tom Hannes
De winnaar hebben wij per mail op de hoogte gesteld.