Tevreden met weinig geld: “Ik ben nooit iets tekort gekomen”

Sinds ze de pensioengerichte leeftijd bereikte, heeft Akasasuri voor het eerst sinds 33 jaar weer een vast inkomen en een eigen huis. Ze woont nu in een splinternieuwe seniorenwoning aan de rand van een dorpje in Zeeuws-Vlaanderen. Trots leidt ze me rond. Het ziet er netjes uit, met kleurrijke meubels en veel licht. “Alles wat hier staat is tweedehands, gevonden, of gekregen,” zegt ze blij. Die vreugde is typerend voor Akasasuri. Ze heeft tevredenheid en vrijgevigheid tot levenskunst verheven. Hierdoor is zij een inspirerend voorbeeld voor velen. Zij brengt haar levenskunst over als spirituele vriendin en dharmalerares bij Triratna, een westerse boeddhistische orde.

Akasasuri groeide op met een gewone Nederlandse naam in een middenstandsgezin. “Wij hadden een postkantoor in huis. Voor die tijd, de jaren ’50 en ’60, verdiende mijn vader redelijk. We waren niet rijk, maar we kwamen helemaal niets tekort. Mijn vaders basishouding ten aanzien van geld was: ‘Oei, als het maar genoeg is.’ Mijn moeder had het tegenovergestelde. Ik wil niet zeggen dat ze een gat in haar hand had, maar het hele huishoudbudget ging op aan luxe producten als roomboter, extra jam van Hero en Kwatta hagelslag. Mijn moeder was bovendien heel erg vrijgevig. Ze gaf het hemd van haar lijf weg. Ik denk dat ik die tegenstrijdige houdingen goed heb weten te integreren. Van mijn vader heb ik geleerd om te leven binnen de middelen die ik heb. En van mijn moeder heb ik meegekregen dat er altijd de mogelijkheid is om dingen weg te geven, ook al heb je weinig.”

Huisje, boompje, beestje

Na haar studie vond Akasasuri een goede baan als orthopedagoog. Ze woonde in een appartement op de 16e verdieping met uitzicht op zee. Alles leek perfect, tot haar relatie op de klippen liep. Blijkbaar was het ideaal van huisje-boompje-beestje toch niet zaligmakend. Zwaar terneergeslagen ging ze op zoek naar een andere levensvervulling. Tijdens een opleiding in een therapeutische gemeenschap in Spanje kwam ze voor het eerst in aanraking met boeddhisme en ging er een wereld voor haar open: “Ik vroeg mezelf af; hoe wil ik verder leven? Hoe belangrijk is die carrière? Ik wilde helemaal voor de dharma gaan, omdat ik kon zien dat de dharma de wortel van het lijden aanpakt. Daarna heb ik eigenlijk nooit meer teruggekeken. Ik besloot afscheid te nemen van het gewone leven in Nederland en naar de woongemeenschap in Spanje te verhuizen.”

Akasasuri vond het niet eng om haar zekerheid, haar baan en haar huis los te laten: “Ik neem mijn beslissingen altijd intuïtief, in de zin van dat mijn hart er helemaal achter staat. Ik had er dus geen moeite mee, maar de mensen om me heen wel. Die zeiden: ‘Je bent gek, hoe moet dat met je pensioen? Hoe kom je ooit weer aan een baan met een onderbreking?’ Ook in die tijd, 1986, was dat ‘not done’. Iedereen die uit de tredmolen stapt is bedreigend, omdat ze de algemene normen en waarden, van carrière maken en geld verdienen, in twijfel trekken. Maar ik had geen partner, geen kinderen en geen schulden, dus ik was vrij om te gaan. Dat heb ik gedaan en daar heb ik geen seconde spijt van gehad.”

Geven wat je kunt en nemen wat je nodig hebt

Vanaf dat moment leefde Akasasuri van een inkomen ver onder het minimum. In de Spaanse woongemeenschap ontving ze kost en inwoning in ruil voor haar werkzaamheden om het therapeutisch centrum draaiende te houden. Daarnaast moest ze zelf aangeven hoeveel geld ze op jaarbasis nodig had, bijvoorbeeld om haar familie in Nederland te bezoeken of om op retraite te gaan. “Dat was een hele boeiende spirituele oefening,” zegt Akasasuri. “Sommige mensen vroegen namelijk twee keer zoveel als ik. Het is de kunst om geen wrevel of wrok te voelen als iemand het dubbele kreeg en eigenlijk qua werk de kantjes ervan afliep. Op die manier word je geconfronteerd met je eigen motivatie. Het motto was daar niet ‘voor wat hoort wat’, maar ‘geven wat je kunt en nemen wat je nodig hebt’.”

Geen zorgen om de toekomst

Na drie jaar verhuisde Akasasuri naar Engeland. Daar woonde en werkte ze in verschillende boeddhistische centra, later ook in Nederland. Ze ontving ‘support’, gratis kost en inwoning en 40 pond zakgeld per week: “Daar moest je alles van doen: kleren kopen, reizen, alles. Dus ik heb wel geleerd om gelukkig te zijn met weinig. Je kunt wel vijf spijkerbroeken in de kast hebben hangen, maar je kunt er toch maar één tegelijk aan. Het is een fictie om te denken dat de dingen om ons heen ons gelukkig maken. Het is juist het tegenovergestelde. We lijden er vaak onder. Denk maar aan een relatie die ophoudt, een bedrijf dat failliet gaat, spullen die kapot gaan, of er komt een nieuw model op de markt dat je per sé moet hebben. De werkelijkheid is dat dingen vergankelijk zijn. Als je daarmee leert omgaan, kun je gewoon blij zijn met wat er is.” Ondanks haar lage inkomen heeft Akasasuri zich nooit zorgen gemaakt om haar toekomst: “De Tibetaanse leraar Dilgo Khyentse Rinpoche zei: ‘Als je je leven volledig durft te wijden aan de dharma, vallen dingen vanzelf op hun plek.’ En dat is ook mijn ervaring. Ik ben nooit iets tekort gekomen.”

Vrijgevigheid met weinig geld

Vrijgevigheid, dana, is volgens Akasasuri de basiskwaliteit van de beoefening van de dharma. “Als je dana moeilijk vindt, kun je jezelf eigenlijk nauwelijks boeddhist noemen,” zegt ze stellig. Daarom geeft ze altijd 15% van haar inkomen aan goede doelen: “Op het moment dat je geeft, reik je uit en ontstaat er een verbinding met diegene aan wie je geeft. Je treedt op dat moment even buiten je zelfgerichtheid, dat ego dat steeds alleen maar aan nummer één denkt. Je gaat voorbij het onderscheid tussen zelf en de ander. Dat is een belangrijk aspect van spirituele ontwikkeling. Vrijgevigheid is het laatste waar ik op wil bezuinigen, maar ik ben natuurlijk geen alleenstaande moeder die drie kinderen moet voeden en naar school sturen. Sommige mensen zijn niet in de positie om veel geld te geven, maar vrijgevigheid hoeft niet altijd geld te zijn. Het kan ook energie zijn, of alleen al aan iemand denken.”

Consumentisme

Is de algemene houding ten opzichte van geld veranderd in die 33 jaar? Akasasuri vindt van wel: “In de jaren ‘80 zeilden we nog mee op de denkbeelden uit de jaren ‘60 en ‘70. We wilden toen uit de tredmolen van de maatschappij stappen. Nu is het een heel ander verhaal. Kijk maar om je heen. Elke organisatie worstelt met het vinden van vrijwilligers, dat is bij mijn eigen orde, Triratna niet anders. Ik denk dat we ons hebben teruggetrokken in onze eigen burcht. Als ík het maar goed heb. Materialisme en consumeren zijn de nieuwe godsdienst geworden. Kerken en kathedralen zijn vervangen door winkelcentra. Maar gelukkig zie ik ook steeds meer jonge mensen die het anders willen doen. In Engeland beginnen bijvoorbeeld langzamerhand weer meer boeddhistische woongroepen te ontstaan. Wat dat betreft blijf ik vertrouwen hebben in de dharma.”

Lees ook: Boeddha en de bankrekening: hoe boeddhisten omgaan met geld.