De beste boeddhistische media-items van 2022

Loes Liemburg – RAIN-meditatie met positieve gevoelens

2022 was voor mij een goed jaar: ik heb een huis gehuurd, een kind gekregen en een baan gevonden. Ook wel eens leuk, want de jaren ervoor waren vol verlies en onzekerheid. Tijdens die zware jaren heb ik veel baat gehad bij de RAIN-meditatie van Tara Brach. Daarin leidt ze je op zachte wijze door al je moeilijke gevoelens heen. Maar de laatste tijd ben ik bezig om de andere kant van de medaille te verkennen.

‘Nourishing happiness with RAIN’ heet de meditatie die ze op 22 juli 2021 in haar podcast zette. Recognize, accept, investigate en nurture kan natuurlijk ook met leuke gevoelens! Een keertje blij zijn, daar even bij stilstaan, en dan nog blijer worden. Of gewoon eens oog hebben voor wat er goed gaat in je leven. Tip!

De meditatie is te vinden in je podcast-app, maar ook op YouTube.

René van der Stok – podcast: ‘The Way Out Is In’

748 minuten heb ik volgens Spotify dit jaar doorgebracht met Brother Pháp Huu en journalist Jo Confino. Vanuit de ‘Sitting Still’-hut in Plum Village (het huis van Thich Nhat Hanh toen hij nog leefde) bespreken de senior monnik en oud-Guardian-journalist een veelvoud aan onderwerpen. De klimaatproblemen, leiderschap, tot rust komen, alles wordt bekeken in het licht van Thay’s teachings.

Pháp Huu (wat ‘Dharma Friend’ betekent) is superenthousiast, Jo Confino stelt de goede vragen, samen zijn ze een lichtvoetig duo. En af en toe is er een gast, één van de andere monniken bijvoorbeeld. Of een leraar uit een andere traditie (er zijn twee interviews met Joanna Macy). Met nog steeds bijna wekelijks een nieuwe aflevering is dit een heerlijke podcast om meer te weten te komen over het leven van de monniken en van Thich Nhat Hanh zelf, én inspiratie om de huidige kwesties in de wereld te omarmen.

Naar de podcast ‘The Way Out Is In’.

Gabrielle Bruhn – Film: ‘All that breathes’

Op vrijdag 18 november zag ik in het Amsterdamse Tuschinsky theater de film ‘All that breathes’ van Shaunak Sen. Wat een mooie titel, dacht ik bij mezelf: alles wat ademt. En inderdaad, de gasten in het uitverkochte theater hielden hun adem vast. De film is opgenomen in Delhi, de meest drukke en overbevolkte stad die ik ken. Smog en vuilnis, lawaai en chaos. Een oord, waar je eigenlijk niet durft te ademen!

Een oord aan de rand van de afgrond. En daar in een kelder hebben de broers Saud en Nadeem, twee jonge islamitische mannen een vogelziekenhuis geïmproviseerd voor zwarte wouwen. De zwaar vergiftigde lucht van de stad zuigt alle kracht uit de longen van deze roofvogels, zodat ze uitgeput en ziek op de daken en straten vallen. De broers verzorgen hun wonden, spalken hun vleugels en laten ze aansterken op het dak, waar ze een volière gebouwd hebben.

In de Metta Sutta staat: “Moge alle levende wezens gelukkig zijn en in vrede leven.” De twee broers werken kalm en vastberaden tegen de achtergrond van de door grote onrusten tegen de moslimminderheid geteisterde stad. En hun inspanningen houden nooit op, de vogels blijven met bosjes uit de hemel vallen. “Delhi is een gapende wond en wij zijn een klein pleistertje,” zegt Saud. Een hoopvolle boodschap, die mij diep raakte.

Evelien Otto – Krishnamurti: boek en retraite

De wereld dat ben jij (eerste druk 1972). Ik kocht het boek zeven jaar geleden, voor 50 cent, bij de kringloopwinkel. Sindsdien ben ik verslaafd aan de woorden, vreet ik ze als een banketstaaf van de echte bakker. Afgelopen zomer bezocht ik een studie-retraite over de schrijver van dit werk: J. Krishnamurti.

Wat houdt het in om jou te zijn? Jou in deze wereld, nu. In Krishnamurti Centre, Brockwood Parc, is identiteit het onderwerp. Dialoog de methode. We praten mét elkaar, niet tegen elkaar. En we bekijken uren videomateriaal van de man die geen goeroe wilde zijn. Jiddu Krishnamurti (1895-1986) werd uit India geadopteerd en daarna opgevoed door de top van de theosofische vereniging, alsof hij de nieuwe Boeddha was. Maar hij werd geen boeddhist. Hij geloofde niet in leraren die moesten worden gevolgd: “De waarheid is een land zonder vooraf bepaalde wegen.”

Geen gemakkelijke kost trouwens, dat boek; getranscribeerde toespraken. Andere van zijn werken zijn leesbaarder; Commentaar op het leven, bijvoorbeeld. Krishnamurti bekommerde zich om feiten, niet om ideeën, theorieën of meningen. Hij sprak veel over het denken als bron van conflict; de oorlog die elk mens van binnen dagelijks voert. Wat ik vooral meenam uit de Engelse countryside? Observeren van dat wat IS. En dan is alles meditatie.

Jolanda Breur – Artikel: Niet-gelovigen gedragen zich behoorlijk boeddhistisch

Agnosten en atheïsten geven zin door op te gaan in het ‘hier en nu’. Dat bleek dit jaar uit een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) naar religie in een pluriforme samenleving. Menig boeddhist gaat ervoor op een kussen zitten. Maar de niet-gelovigen ‘zijn’ tijdens sporten, klussen en leuke dingen met anderen. Carpe diem. Zingeving is alledaagser dan je denkt. En daarbij ontbreken geen intense belevenissen. Die ervaren ze onder meer in muziek of op reis.

Toch waarschuwt het SCP voor mentale klachten door te weinig zingeving. De onderzoekers ontwikkelden een zingevingsmeetlat waarmee ze ook een ‘overkoepelend doel’ en een ‘betekenisvol leven’ maten bij deelnemers. En daarop scoorden agnosten en atheïsten minder goed dan hun religieuze mededeelnemers.

De vraag is of het zo’n vaart loopt. Ook niet-gelovigen maken zich zorgen over het klimaat en doen aan introspectie. Ze zijn volgens het onderzoek meer gaan mediteren en schromen niet om een huisaltaartje in te richten. Zolang ze zichzelf zien als een ‘schakeltje op deze grote planeet’ zullen ze verbinding ervaren. En komt het met zingeving wel goed.

Lees het volledige artikel over zingeving bij ongelovigen op de website van Jolanda Breur.

Sofia Opfer – Film: Silence of the Tides

Deze prachtige film van Pieter-Rim de Kroon is een intense meditatieve ervaring. Het is een ode aan de Waddenzee die de kijker meeneemt langs de vier seizoenen, de elementen, de dieren en de mensen die er leven. Omdat er geen muziek en voice-over zijn toegevoegd, ervaart de kijker de beelden en geluiden heel direct en puur.

Het is een eerlijk beeld vol contrasten, met schoonheid en lelijkheid, leven en dood, vreugde en verdriet. Het raakt aan typisch boeddhistische thema’s als vergankelijkheid en de verbondenheid van alle levende wezens. Voor mij zijn meditatie en natuurbeleving sterk aan elkaar gekoppeld. In deze film komen die twee op een ultieme manier samen.

Lees meer over Silence of the Tides.

Bay Hagebeek – Boek: ‘Een klein leven’

‘Een klein leven’ van Hanya Yanagihara is een dik en heftig boek. Wat mij trof waren de intenties van de extreem getormenteerde hoofdrolspeler Jude om zijn leven met de weinige mensen die hij vertrouwt tot een succes te maken. Jude is een gevangene van pijn. Hij voelt zich ultiem vernederd en beschadigd door wat hij heeft meegemaakt. Zijn enige uitweg om hiermee om te gaan is het creëren van nog meer pijn.

Mijn boeddhistische blik hielp me dit leven, getekend door zoveel niet te bevatten lijden, te lezen. Het benam mij alsnog regelmatig de adem. Er is een uitweg uit het lijden, zei de Boeddha. En dat klopt, ook voor Jude. Er was ook kritiek op dit boek. Het zou te veel en te heftig zijn en daardoor ongeloofwaardig. Voor mij bleek het een vorm van heling met zich mee te brengen. Dat kwam in de vorm van Jude’s verlangen om normaal te zijn, ondanks alles wat hij als mens heeft meegemaakt.

Judith Sudhölter – Artikel over ’the zone’ waar alle schrijvers naar op zoek zijn

Is ‘the zone’ waar je als schrijver naar op zoek bent, vergelijkbaar met de bardo’s uit het Tibetaans boeddhisme? Journalist Ann Tashi Slater zoekt in een serie artikelen op Tricycle naar parallellen voor deze “tussentoestanden waarin ons besef van de dagelijkse realiteit tijdelijk is opgeschort”. Een fascinerende vraag, vind ik. Dit jaar ben ik eindelijk echt begonnen met het schrijven van een non-fictie boek – over andere bewustzijnsstaten, nota bene. En ik kan beamen dat er een ‘optimale’ bewustzijnstoestand is om te schrijven.

Hoe je precies in die staat komt, blijft natuurlijk de vraag. Er zijn strategieën die lijken te werken – zoals internet uitzetten en gewoon willekeurig beginnen met typen zonder daar al te kritisch over na te denken. Maar dan nog zijn er dagen waarop de woorden alleen in stroperige clichés op mijn scherm verschijnen. Dan is het geruststellend om te lezen dat een gevierd schrijver als John McPhee, met wie ze in dit stuk op zijn schrijfroutine reflecteert, hier ook mee worstelt. Het kost hem vaak uren lanterfanten voordat hij laat in de middag in ‘the zone’ komt!

De omslagafbeelding van de Kenninji tempel in Kyoto is gemaakt door Patrick Viertaler ‘Temple Gate, Snow and Maple Foliage’ via Flickr.