Hardlopen tijdens corona: Zen en de kunst van het veldlopen

De tijd waarin we nu leven noemen we later wellicht ‘de eerste COVID19-periode’. Het is een pittige tijd. Op zijn minst. Maar er zijn ook een paar kleine nieuwigheden in ontstaan die mijn leven ten goede veranderen. Ik heb bijvoorbeeld ontdekt dat online meditatiebegeleiding geven geweldig goed werkt. Eerder veronderstelde ik dat de fysieke nabijheid tussen begeleider en deelnemers te belangrijk was om te vervangen door een virtuele link, maar dat vooroordeel ging neer vanaf dag één. Niets vervangt een gedeelde ruimte, maar een gedeelde tijd is ook een mooie steun voor je meditatiepraktijk. Heerlijk.

Een tweede kleine nieuwigheid is dat ik eindelijk dagelijks hardloop in ons buurtpark. Oorspronkelijk om me fysiek in vorm te houden. Ik wilde niet uit quarantaine komen als een consumptiezombie. Ondertussen doe ik het omdat het zo goed voelt. Decennialang probeerde ik tevergeefs regelmatig aan sport te doen. Eindelijk is me dat gelukt. Heerlijk.

Hardlopen tijdens corona wordt veldlopen

Een derde kleine nieuwigheid heeft daarmee te maken: de lockdown heeft de aard van hardlopen grondig veranderd. Ik was immers niet de enige die plots meer ging bewegen. Nooit tevoren werd ons buurtparkje zo overrompeld door hardlopers en wandelaars. Met de nodige irritaties van dien. Want probeer zo maar eens altijd anderhalve meter afstand te houden.

Ik zag drie opties.
1. Of ik liet ontmoedigd het sporten weer vallen om thuis te mokken over het beperkte sociale besef van de gemiddelde mens.
2. Of ik vergat die hele social distancing en liep erop los zonder te malen over het feit dat mijn egocentrische rondjes anderen irriteert.
3. Of ik bedacht een andere manier van hardlopen waarin ik aan lichaamsbeweging én aan sociale distancing kan doen. Het werd de derde optie. En ja, daarvoor zet ik mijn meditatief bewustzijn en de lessen van de klassieke zenmeesters volop in. Elke dag.

Klassiek hardlopen is afstandlopen, lijnlopen: je loopt van punt naar punt. Daarvoor kruip je in een tunnelbewustzijn, om in the zone te komen, in een flow waarin je jezelf, bol van de endorfines, voelt gáán. Alle zorgen zijn van de baan. Je bent één met je sporten. Dit lijkt op een ‘wow-gevoel’ dat je ook in meditatie kunt ervaren als je intens gefocust stil zit. Alles valt weg. Er is alleen dit en dat kan heerlijk voelen.

Niet zo in veldlopen. Je loopt niet op een lijn maar in een veld. In plaats van je helemaal te focussen op je ademhaling, open je je juist voor alles. Je zit niet in je hoogsteigen zone, je verwijlt eerder in de grote ruimte die je deelt met alle andere levende wezens om je heen. Niet om op te gaan in een ‘wow-ervaring’, maar om concreet en praktisch om te gaan met de situatie hier en nu.

Honderd meter verder loopt iemand. Zal hij je zien? Of voel je nu al aan dat hij je niet zal opmerken zodat je zelf op tijd zult moeten zorgen voor gepaste afstand? Wil degene die achter je loopt je langs links of rechts passeren? Wanneer? Kun je hem plaats geven? Dreigt er ginder een opstopping te ontstaan? Pas je snelheid aan, wacht zo nodig even, neem een ander weggetje, draai indien nodig zelfs rechtsomkeert en leg je rondje in een andere richting af. Dit continue hindernissenparcours is geen storing, maar de essentie van de sportdiscipline zelf.

Hardlopen tijdens corona wordt een vorm van zen

Veldlopen mikt daarmee misschien niet op de kick van eenpuntig geconcentreerde meditatie, maar dat maakt het nog niet minder ‘zen’. Integendeel. Het doet me allemaal denken aan het antwoord van de klassieke zenmeester Joshu als een leerling hem vraagt:

“Meester, wie is Joshu?”
“Noorderpoort, oosterpoort, zuiderpoort, westerpoort.”

Joshu vergelijkt zichzelf hier met een stadsomwalling met open poorten. Zijn zen staat voor een veldbewustzijn eerder dan voor de opgesloten self-kick. Zo ook de zen van het veldlopen. Mijn buurtparkje heeft ook een hoop poorten en ingangen. Mensen stromen er continue in en uit. Als lijnloper zouden ze me allemaal storen in mijn loopervaring. Maar als ik me als veldloper vergelijk met dit park en zijn poorten, maken al die mensen deel uit van mijn hardlopen.

Beter omgaan met de menselijke conditie

Net als klassiek lopen is veldlopen een vorm van tijdlopen, maar dan anders. Gewoonlijk slaat de term op een vorm van afstandlopen: gedurende een bepaalde tijd loop je zo snel mogelijk en je meet nadien hoe ver je bent gekomen.

In veldlopen is tijdlopen radicaler: je legt een bepaalde tijd vast en daarin loop je. Punt. Het resultaat meten heeft geen zin, want met al dat vertragen, versnellen, wachten, een ander pad nemen, rechtsomkeert maken, is het zinloos om te bepalen of je vandaag meer kilometers hebt afgelegd dan de vorige keer. In lijnlopen geldt ‘meten is weten’. Je tijd bijhouden kan je inderdaad wat vertellen over je conditie. Maar meten is ook vergeten: je verliest de ervaring, de wereld, de tijd waarin je hier en nu loopt. In veldlopen ben je de tijd. Je weet niet precies hoe je conditie evolueert, maar je evolueert wel in het beter omgaan met onze menselijke conditie, waarin we onvermijdelijk vaak gestoord worden in onze lineaire plannen.

Ben ik een goeie hardloper? Geen idee. Ik ben vijftig en ik wil niet per se bewijzen dat ik op mijn leeftijd nog een marathon in de benen heb. Dat soort van bewijsdrang vind ik niet meer interessant. Maar ik hoop wel dat veldlopen me kan helpen om een meer ‘zen’ aardbewoner te zijn. Een goede noorderpoort, oosterpoort, zuiderpoort en westerpoort. Heerlijk.

Headerbeeld: Gemilang Sinuyudhan